مقدّمه
چه بگوئيم درباره كسى كه خداوند ـ در آيه شريفه:
(ويقول الّذين كفروا لست مرسلاً قل كفى بالله شهيداً بينى و بينكم و من عنده علم الكتاب) «سوره رعد: 13/42».
خود و على(عليه السلام) را به عنوان كسى كه علم كتاب (يعنى اسرار و علوم قرآن) در نزد اوست، شاهد بر مقام نبوّت پيامبر عظيم الشأنش اعلام فرموده و به حضرتش دستور مى دهد: به كفارى كه مى گويند تو فرستاده خدا نيستى بگو: كافى است كه خداوند و كسى كه علم كتاب الهى نزد اوست شاهد بر مقام نبوت من باشد .(1)
خداوند در اين آيه خود و على را پشتوانه راستگوئى پيامبر در امر پيامبرى بيان فرموده و پيامبر عظيم الشأنش هم درباره او مى فرمايد:
انّ الله تعالى جعل لاخى علىّ فضائل لاتحصى كثرة:
فمن ذكر فضيلة من فضائله مقرّاً بها، غفر الله له ما تقدّم من ذنبه و ما تأخّر و من كتب فضيلة من فضائله، لم تزل الملائكة تستغفر له ما بقى لتلك الكتابة رسم، ومن استمع الى فضيلة من فضائله، غفر الله له الذّنوب الّتى اكتسبها بالاستماع، ومن نظر الى كتاب من فضائله، غفر الله له الذنوب الّتى اكتسبها بالنظر
ثمّ قال: النظر الى أخى علىّ عبادة، و ذكره عبادة، و لايقبل الله ايمان عبد الاّ بولايته و البرائة من أعدائه.(2)
محققاً خداى تعالى فضائلى براى برادرم على قرار داده كه از حيث فراوانى بشمار در نيايد:
پس كسى كه فضيلتى از فضائلش را ذكر كند در حاليكه اقرار به آن داشته باشد، خداوند گناهان گذشته و آينده اش را بيامرزد.
و كسى كه فضيلتى از فضائلش را بنويسد، پيوسته فرشتگان ـ تا وقتى كه اثرى از آن نوشته باقى است ـ براى او طلب آمرزش نمايند.
و كسى كه به فضيلتى از فضائلش گوش دهد، خداوند گناهانى را كه از راه گوش مرتكب شده بيامرزد.
و كسى كه نظر كند به نوشته اى درباره فضائلش، خداوند گناهانى را كه از طريق نگاه مرتكب شده بيامرزد.
سپس فرمود: نگاه به برادرم على عبادت، و ياد او هم عبادت است و خداوند ايمان هيچ بنده اى را قبول نكند مگر به ولايت على و بيزارى از دشمنانش.
اكنون با توجه به اينكه دلائل فراوان و پرمحتوى و گوياى قرآنى، حديثى و تاريخى مندرج در منابع شيعه و سنى و حتى كتب خوارج در زمينه امام شناسى بطور عموم، و شناخت اميرمؤمنان على(عليه السلام)، به عنوان خليفه بلا فصل بعد از پيغمبر(صلى الله عليه وآله وسلم) بخصوص، هيچگونه نارسائى و كمبودى باقى نگذاشته، تا كسى آن را بهانه گمراهى از خط على(عليه السلام) و سبب مخالفت و ضديت با حضرتش قرار دهد.
و نيز با توجه به اينكه خداوند با بيان آيه شريفه (انّك لاتهدى من احببت ولكنّ الله يهدى من يشاء)(3) به پيامبر عظيم الشأنش هشدار مى دهد كه تو نمى توانى هر كه را كه دوست دارى هدايت كنى، بلكه خداوند هركس را بخواهد هدايت مى كند.
و هم امام اميرمؤمنان(عليه السلام) با بيان حديث:
لو ضربت خيشوم المؤمن بسيفى هذا على أن يبغضنى ما أبغضنى، و لو صببت الدنيا بجماتها على المنافق على أن يحبّنى ما أحبّنى، و ذلك أنّه قضى فانقضى على لسان النّبىّ الأمىّ(صلى الله عليه وآله وسلم) أنّه قال: يا على لايبغضك مؤمن و لايحبّك منافق. نهج البلاغة، حكمت 45
ـ باصطلاح عوام ـ آب صاف و پاك را روى دست همه ريخته و خاطرنشان فرموده است كه: اگر با شمشيرم بينى مؤمنى را بزنم كه با من دشمنى كند، با من دشمنى نخواهد كرد.
و اگر همه دنيا را در گلوى منافق بريزم كه مرا دوست دارد، دوست نخواهد داشت، و رمز اين ماجرا آن باشد كه بر زبان پيامبر اُمّى(صلى الله عليه وآله وسلم) جارى شده كه فرمود:
اى على هيچ مؤمنى با تو كينه توزى نكند، و هيچ منافقى هم ترا دوست ندارد.
و به اين ترتيب با هيچگونه اقدام و فعّاليّتى از جمله تأليف اينگونه كتابها، نمى توان عوض شدن افراد منحرف و تبديل مخالفان و دشمنان را، به افراد موافق و دوست انتظار داشت. امّا ...
بر اساس عبارت مشهور «الفضل ما شهدت به الأعداء»، و بر مبناى لزوم اتمام حجت در مسائل عقيدتى و عملى اسلامى و احتجاج به آنچه طرف متخاصم و درگير ناگزير از تن دادن به آن و تسليم در برابر آن است، اين مجموعه را كه در اعترافات خلفاى مورد قبول اهل تسنن به فضائل و مناقب و امتيازات همه جانبه امام امير مؤمنان(عليه السلام) خلاصه مى شود تنظيم، تا حداقل افراد تحصيل كرده و به دور از تعصب ، آن را مورد مطالعه و بررسى قرار دهند و به تكليف واقعى و سرنوشت ساز عقيدتى و عملى خود بهتر پى برند و بدانند كه عاقبت تعصب يا بى تفاوتى نسبت به تكليف واقعى، مرگ جاهلى و جهنّم را در پيش خواهد داشت.
مندرجات كتاب
1 ـ احاديثى كه خلفاى اهل تسنن و عده اى از خلفاى اموى و عبّاسى، از پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله وسلم) درباره اميرمؤمنان على(عليه السلام) نقل كرده اند.
2 ـ اعترافات هر يك از خلفاء به امتيازات اميرمومنان(عليه السلام) در رابطه با خلافت بعد از پيامبر(صلى الله عليه وآله وسلم).
3 ـ سؤالهاى علمى و دينى خلفا از امام و مشورتهاى سياسى آنها با حضرتش و درخواست حل مشكلات از ايشان.
4 ـ ابراز عجز خلفاء از پاسخ گويى به سؤالات يهوديان، نصرانيان و مسلمانان و ارجاع آنان به اميرمؤمنان(عليه السلام).
_____________________________________
1ـ شواهد التنزيل حسكانى 1/307 ضمن هفت حديث
تفسير «الكشف و البيان» ثعلبى، عكس نسخه خطى كتابخانه شستربيتى 1/258
ما نزل من القرآن فى علىّ، حافظ ابونعيم اصفهانى ]النور المشتعل آقاى محمودى ص125[
مناقب ابن مغازلى ص313 شماره حديث 358
توضيح الدلائل، شهاب الدين احمد شيرازى شافعى، ص 163 ]ملحقات احقاق 20/77[
الاتقان سيوطى 1/13
جامع الاحكام قرطبى 9/336
مناقب مرتضوى كشفى ص49
روضة الاحباب عطاء الدين دشتكى شيرازى، ج1 ضمن وقايع سنه 9
مفتاح النجا بدخشى، ص40 مخطوط
ينابيع المودّه قندوزى، ص102 چ اسلامبول
ارحج المطالب امرتسرى، ص86 به نقل از ثعلبى و ابن مغازلى.
2 ـ مناقب خطيب خوارزمى، حديث شماره 2
كفاية الطالب گنجى شافعى، باب 62 ص252
فرائد السمطين جوينى، ج1 ص19
ارجح المطالب امرتسرى، ص11. هر چهار نفر به نقل از مناقب حافظ حسن بن احمد عطار همدانى از مشايخ دار قطنى درگذشته 569 هـ .
3- سوره قصص آيه 56
