امام صادق عليه ‏السلام و حضرت مهدى عليه ‏السلام
سدير صيرفى مى‏گويد:
من و مفضل‏بن عمر و ابوبصير و ابان‏بن تغلب بر مولايمان امام صادق وارد شديم و ديديم كه بر خاك نشسته و جبه خيبرى طوق‏دار بى‏گريبان آستين كوتاهى پوشيده و مانند مادر فرزندمرده و شيداى جگرسوخته مى‏گريست و اندوه در صورتش ظاهر و گونه‏هايش دگرگون شده و ديدگانش پر از اشك گرديده، مى‏گويد: «اى آقاى من! غيبت تو خواب را از ديدگانم ربوده و بسترم را بر من تنگ ساخته و آسايش قلبم را از من سلب نموده است. اى آقاى من! غيبت تو اندوه مرا به فجايع ابدى پيوند داده و فقدان يكى پس از ديگرى جمع را نابود كرده است. ديگر احساس نمى‏كنم اشكى را كه از ديدگانم بر گريبانم روان است و ناله‏اى را كه از مصائب و بلاياى گذشته از سينه‏ام سر مى‏كشد، جز آن‏چه را كه در برابر ديدگانم مجسم است و از همه گرفتارى‏ها بزرگ‏تر و جان‏گدازتر و سخت‏تر و ناآشناتر، ناملايماتى است كه با غضب تو درآميخته و مصائبى كه با خشم تو عجين شده است.»
چون حضرت را در آن حال مشاهده كرديم، عقل‏هاى ما حيران و دل‏هاى ما از آن حالت، نزديك بود پاره شود و گمان مى‏كرديم آن حضرت را زهر داده‏اند و يا آن كه بلايى عظيم بر حضرت وارد شده است. پس گفتيم: اى فرزند بهترين خلق! خداوند هرگز چشمان شما را گريان نگرداند! پس حضرت از شدت غصه و گريه، آه سوزناكى كشيدند و فرمودند: «من در صبح امروز، نظرى در كتاب جفر نمودم و آن كتابى است كه در آن، علم بلاها و اجل‏ها نوشته شده است و در آن علم گذشته و آينده، تا روز قيامت وجود دارد كه خداوند آن علم را مخصوص محمد و ائمه بعد از او قرار داده است. در آن ولادت حضرت صاحب‏الامر و غيبت آن حضرت و طول غيبت و درازى عمر او، مشكلات مؤمنان در زمان غيبت و زيادشدن شبهات در دل‏هاى مردم، از جهت طول غيبت و مرتدشدن اكثر مردم در دين خود و... را ديدم. پس رقت قلب برايم به وجود آمد و محزون و اندوه‏ناك شدم.» (27)
آن حضرت درباره حضرت مهدى عليه ‏السلام مى‏فرمايند:
هركس چهل روز صبح دعاى عهد را بخواند، از ياوران امام زمان خواهد بود و اگر پيش از ظهور حضرتش بميرد، خداوند وقت ظهور، او را از قبر بيرون مى‏آورد تا در خدمت آن حضرت باشد و حق‏تعالى به هر كلمه از اين دعا، هزار حسنه به شخص خواننده اين دعا كرامت مى‏فرمايد و هزار گناه از او محو مى‏كند.
امام صادق عليه ‏السلام در قسمتى از اين دعاى شريف عرض مى‏كند:
پروردگارا! مرا از انصار و ياران آن بزرگ‏وار قرار بده؛ از آنان كه از او دفاع مى‏كنند و از پِىِ انجام‏دادن مقاصدش مى‏شتابند و اوامرش را امتثال و از وى حمايت مى‏كنند... و در حضور حضرتش به شهادت مى‏رسند. پروردگارا! اگر ميان من و او مرگ كه بر تمام بندگانت قضاى حتمى قرار داده‏اى، فاصله انداخت، پس مرا از قبرم برانگيز، درحالى كه كفنم را ازار خود كرده و شمشيرم را از نيام بر كشيده و لبيك‏گويان دعوتش را كه بر تمام شهر و ديار عالم لازم‏الاجابه است اجابت كنم. پروردگارا! آن چهره زيبا و ارج‏مند و پيشانى درخشان و نورانى را به من بنمايان و سرمه وصال ديدارش را به يك نگاه بر ديدگانم بكش، و در فرجش شتاب فرما و ظهورش را آسان گردان و راهش را توسعه بخش و مرا در راه سلوك او قرار ده و دستورهاى او را نافذ گردان و پشت او را محكم فرما... .(28)
امام موسى كاظم عليه ‏السلام و حضرت مهدى عليه ‏السلام
يونس‏بن عبدالرحمن مى‏گويد:
بر موسى‏بن جعفر وارد شدم و گفتم: اى فرزند رسول خدا آيا شما قائم به حق هستيد؟ فرمودند: «من قائم به حق هستم، ولى قائمى كه زمين را از دشمنان خدا پاك سازد و آن را از عدل و داد پر كند، زمانى كه پر از ظلم و جور شده باشد، او پنجمين از فرزندان من است و غيبتى طولانى دارد؛ زيرا بر نفس خود مى‏هراسد و اقوامى در آن غيبت، مرتد شده و اقوامى ديگر در آن ثابت‏قدم خواهند بود. خوشا بر احوال شيعيان ما كه در غيبت قائم ما به رشته ما متمسك و بر دوستى ما و بيزارى از دشمنان ما ثابت‏قدم هستند. آنها از ما و ما از آنهاييم؛ آنان ما را به امامت و ما نيز آنها را به‏عنوان شيعيان پذيرفته‏ايم. پس خوشا بر احوال آنها! خوشا بر احوال آنها! به خدا سوگند در روز قيامت هم‏درجه ما هستند!» (29)
امام رضا عليه ‏السلام و حضرت مهدى عليه ‏السلام
حسن‏بن محبوب مى‏گويد:
امام رضا عليه ‏السلام به من فرمود: «به‏ناچار فتنه‏اى سخت و هول‏ناك خواهد بود كه در آن، هر صميميت و دوستى ساقط گردد و آن هنگامى است كه شيعه، سومين فرزندان مرا از دست بدهد و اهل آسمان و زمين و هر دل‏سوخته و اندوه‏ناكى بر وى بگريد» [مراد شهادت امام حسن عسكرى عليه ‏السلام است]. پس فرمود: «پدر و مادرم فداى او باد! هم‏نام جدم و شبيه موسى‏بن عمران است. او گريبان و طوق‏هاى نور دارد كه از شعاع نور قدس پرتو گرفته و هنگام فقدان ماء معين [كنايه از امام زمان عليه ‏السلام] بسيارى از زنان و مردان مؤمن، دل‏سوخته و متأسف و اندوه‏ناك خواهند بود؛ گويا آنها را در نااميدترين حالتشان مى‏بينم...».(30)
حسين بن خالد مى‏گويد، امام رضا عليه ‏السلام فرمودند:
كسى كه ورع نداشته باشد، دين ندارد و كسى كه تقيه نداشته باشد، ايمان ندارد. گرامى‏ترين شما نزد خدا كسى است كه بيشتر به تقيه عمل كند. گفتند: اى فرزند رسول خدا! تا چه زمانى؟ فرمود: تا وقت معلوم كه روز خروج قائم ما اهل‏بيت است و كسى كه تقيه را پيش از خروج قائم ما ترك كند، از ما نيست.
گفتند: اى فرزند رسول خدا! قائم شما اهل‏بيت كيست؟ فرمود:
چهارمين از فرزندان من، فرزند سرور كنيزان [كه] خداوند به‏واسطه وى زمين را از هر ستمى پاك گرداند و از هر ظلمتى منزه سازد. او كسى است كه مردم در ولادتش شك كنند و او كسى است كه پيش از خروجش غيبت كند و زمانى كه خروج نمايد، زمين به نورش روشن گردد و در ميان مردم ميزان عدالت وضع كند و هيچ‏كس به ديگرى ستم نكند... .(31)
امام جواد عليه ‏السلام و حضرت مهدى عليه ‏السلام
عبدالعظيم حسنى گويد:
بر مولاى خود امام جواد عليه ‏السلام وارد شدم و مى‏خواستم از قائم پرسش كنم كه آيا مهدى اوست يا غير او. امام آغاز سخن كرد و فرمود: «اى ابوالقاسم [كنيه عبدالعظيم]، قائم ما همان مهدى است كه بايد در غيبتش او را انتظار كشند و در ظهورش او را فرمان برند. او سومين از فرزندان من است. سوگند به كسى كه محمد را به نبوت مبعوث فرمود و ما را به امامت مخصوص گردانيد، اگر از عمر دنيا جز يك روز باقى نمانده باشد، خداوند آن روز را طولانى گرداند تا در آن [مهدى عليه ‏السلام] قيام كند و زمين را پر از عدل و داد نمايد، هم‏چنان كه آكنده از ظلم و جور شده باشد و خداى تعالى امر او را در يك شب اصلاح فرمايد، چنان كه امر موسى كليم‏اللّه‏ عليه ‏السلام را اصلاح فرمود. او رفت تا براى خانواده‏اش شعله‏اى آتش بياورد، اما چون برگشت، پيامبر بود.» سپس فرمود: «برترين اعمال شيعيان ما انتظار فرج است.» (32)
صقر بن ابى‏دلف مى‏گويد:
امام جواد عليه ‏السلام دو امام بعد از خود را معرفى كردند و هنگامى كه به نام امام سوم بعد از خود رسيدند، سكوت كردند و بعد از آن كه به‏شدت گريستند، فرمودند: «پس از حسن، فرزندش قائم به حق امام منتظر است.» گفتم: اى فرزند رسول خدا! چرا او را قائم مى‏گويند؟ فرمود: «زيرا او پس از آن كه يادش از بين برود و اكثر معتقدان به امامتش مرتد شوند، قيام كند.» گفتم: چرا او را منتظر مى‏گويند؟ فرمود: «زيرا ايام غيبتش زياد شود و مدتش طولانى گردد و مخلصان در انتظار قيامش باشند و شكاكان انكارش كنند و منكران يادش را استهزا نمايند و تعيين‏كنندگان وقت ظهورش، دروغ گويند و شتاب‏كنندگان در غيبت، هلاك شوند و تسليم‏شوندگان در آن، نجات يابند.» (33)
امام هادى عليه ‏السلام و حضرت مهدى عليه ‏السلام
داودبن قاسم جعفرى مى‏گويد:
از امام هادى عليه ‏السلام شنيدم كه مى‏فرمود: «جانشين پس از من، فرزندم حسن است و شما با جانشين پس از جانشين من چگونه خواهيد بود؟» گفتم: فداى شما شوم براى چه؟ فرمود: «زيرا شما شخص او را نمى‏بينيد و بردن نام او بر شما روا نباشد.» گفتم: پس چگونه او را ياد كنيم؟ فرمود: «بگوييد حجت آل‏محمد عليهم ‏السلام.» (34)
على‏بن مهزيار مى‏گويد:
به امام هادى عليه ‏السلام [نامه‏اى] نوشتم و در آن از فرج پرسش نمودم. حضرت به من نوشت: «هنگامى كه صاحب شما از سراى ستم‏كاران غيبت كرد، منتظر فرج باشيد.» (35)
صقربن ابى‏دلف مى‏گويد:
از امام هادى عليه ‏السلام شنيدم كه مى‏فرمودند: «امام پس از من فرزندم حسن است و پس از حسن فرزندش قائم كسى كه زمين را از عدل و داد آكنده سازد، هم‏چنان كه پر از ظلم و جور شده باشد.» (36)
امام حسن عسكرى عليه ‏السلام و حضرت مهدى عليه ‏السلام
احمدبن اسحاق گويد:
بر امام عسكرى عليه ‏السلام وارد شدم و مى‏خواستم از جانشين پس از وى پرسش كنم. او آغاز سخن كرد و فرمود: «اى احمدبن اسحاق! خداى تعالى از زمان آدم عليه ‏السلام زمين را خالى از حجت نگذاشته است و تا روز قيامت نيز خالى از حجت نخواهد گذاشت. به‏واسطه اوست كه بلا را از اهل زمين دفع مى‏كند و به سبب اوست كه باران مى‏فرستد و بركات زمين را بيرون مى‏آورد.» به حضرت گفتم: اى فرزند رسول خدا! امام و جانشين پس از شما كيست؟ حضرت شتابان برخاست و داخل خانه شد و سپس برگشت درحالى كه بر شانه‏اش كودكى سه‏ساله بود كه صورتش مانند ماه شب چهارده مى‏درخشيد. فرمود: «اى احمدبن اسحاق! اگر نزد خداى تعالى و حجت‏هاى او گرامى نبودى اين فرزندم را به تو نشان نمى‏دادم، او هم‏نام و هم‏كنيه رسول خدا و كسى است كه زمين را پر از عدل و داد مى‏كند. هم‏چنان كه پر از ظلم و جور شده باشد. اى احمدبن اسحاق! مثل او در اين امت مثل خضر و ذوالقرنين است؛ او غيبتى طولانى خواهد داشت كه هيچ‏كس در آن نجات نمى‏يابد مگر كسى كه خداى تعالى او را در اعتقاد به امامت ثابت دارد و در دعا به تعجيل فرج موفق سازد.(37)
----------------------------------
1-كمال‏الدين، باب 25، ص 286، ح 1.
2-همان، باب 24، ص 257، ح 2.
3-نجم‏الثاقب، چاپ جمكران، ص 142.
4-مقاوم‏ترين چوب‏هاست كه تا مدتى آتش را نگه مى‏دارد.
5-بصائرالدرجات، باب 14، ص 104، ح 4.
6-بحارالانوار، ج 52، ص 129.
7-كمال‏الدين، باب 26، ص 289، ح 2.
8-همان، ص 303، ح 14.
9-همان.
10-جه بسيار مشتاقم او را ببينم [شوقا مفعول فعل محذوف است و اعلا مرتبه محبت را نشان مى‏دهد].
11-غيبت نعمانى، ص 212.
12-احتجاج طبرسى، ج 2، ص 67.
13-كمال‏الدين، باب 29، ص 316، ح 2.
14-همان، باب 30، ص 317، ح 3.
15-همان.
16-در اصل روايت، با عبارت هم‏كنيه عمويش ترجمه شده ولى در تحقيق معلوم مى‏شود امام زمان عليه ‏السلام عمويى با اين كنيه نداشته [كنيه ابوالقاسم] و صحيح آن است كه مَكْنِىً به مستتر و پوشيده معنا شود.
17-كمال‏الدين، باب 30، ص 318، ح 5.
18-همان، باب 31، ص 321، ح 3.
19-اوامر و نواهى ما براى او دشوار نباشد و مطيع محض باشد.
20-كمال‏الدين، باب 31، ص 323، ح 8.
21-مفاتيح‏الجنان، ص 217.
22-امالى مفيد، ص 45، مجلس 6.
23-اقبال‏الاعمال، ج 2، ص 110؛ صحيفه مهديه، ص 534.
24-مصباح‏المتهجد، ص 485؛ صحيفه مهديه، ص 532.
25-غيبت نعمانى، ص 236.
26-بحارالانوار، ج 52، ص 243، به نقل از غيبت نعمانى، ص 281.
27-كمال‏الدين، باب 33، ص 352، ح 50.
28-مفاتيح‏الجنان، ص 1049.
29-كمال‏الدين، باب 34، ص 361، ح 4.
30-همان، باب 35، ص 370، ح 3.
31-همان، ص 371، ح 5.
32-همان، باب 36، ص 377، ح 1.
33-همان، ص 378، ح 3.
34-همان، باب 37، ص 381، ح 5.
35-همان، ص 380، ح 2.
36-همان، ص 383، ح 9.
37-همان، باب 38، ص 384، ح 1.