كدام نص، صريح و واضح تر از اين حديث است كه مى فرمايد: «هركس مى خواهد از علم من بهره بردارد، بايد برود در خانه على عليه السلام كه باب علم من است.» الان وقت سحر است؛ تمام شب را داعى با حرارت تمام در اطراف اين موضوع صحبت نمودم و وقت آقايان را گرفتم، الحال آقا مرا سرد نموديد. مثل اين كه آقايان مانند اسلافتان نمى خواهيد روى عادت گوش به حرف حساب بدهيد [و] تمام بيانات ما را نشنيده گرفته و انكار نص مى نماييد.
كدام نص بالاتر از نص علمى است؟ كدام عاقل دانشمندى از ارباب ملل و نحل گفته كه با بود عالم و اعلم، مردم زير بار جاهل بروند؟ اگر در علم و منطق چنين بيانى در عالم شده، داعى تسليم به منطق شما مى شوم.
و اگر چنين منطقى در عالم وجود ندارد كه با بود عالم و اعلم، مردم تبعيت و پيروى از جاهل بنمايند، شما بايد تسليم منطق ما كه منطق تمام ارباب علم و دانش است بشويد كه چون اميرالمؤمنين على عليه السلام اعلم امت بوده بايد به حكم علم و عقل و منطق تبعيت و پيروى از او بنماييد.
چنانچه قبلاً عرض كردم كه اكابر علماى خودتان مانند امام احمد حنبل در مسند (1) و ابوالمؤيد خوارزمى در مناقب (2) و حافظ ابونعيم اصفهانى در نزول القرآن فى على (3) و خواجه كلان بلخى در ينابيع (4) و مير سيد على همدانى در موده القربى (5) حتى ابن حجر مكى در صواعق (6) نقل مى كنند كه رسول اكرم صلى الله عليه و آله مكرر مى فرمود: اعلم امتى علىّ بن ابى طالب.(7)
احدى از صحابه به پايه علم آن حضرت نمى رسند؛ چنانچه ابن مغازلى شافعى در مناقب و محمد بن طلحه در مطالب السؤول (8) و حموينى در فرائد (9) و شيخ سليمان حنفى در ينابيع (10) از كلبى نقل مى كنند كه عبداللّه بن عباس (حبر امت) گفت: علم النبى صلى الله عليه و آله من علم اللّه وعلم على من علم النبى صلى الله عليه و آله وعلمى من علم على وما علمى وعلم الصحابة فى على الا كقطرة بحر فى سبعة ابحر.(11)
در آخر خطبه 108 نهج البلاغه است كه مولانا اميرالمؤمنين عليه السلام فرموده: نحن شجره النبوة ومحط الرسالة و مختلف الملائكة ومعادن العلم وينابيع الحكم.(12)
ابن ابى الحديد هم در شرح نهج (13) (چاپ مصر) در شرح اين خطبه گويد:
اين امر در آن حضرت ظاهر است جدا؛ زيرا رسول اكرم صلى الله عليه و آله فرمود:
انا مدينة العلم وعلى بابها ومن اراد المدينة فليأت الباب.(14)
و نيز فرمود: اقضاكم على. قضا امرى است كه مستلزم علوم بسيارى مى باشد بالجمله. فحاله فى العلم حال رفيعة جدا لم يلحقه احد فيها ولا قار به وحق له ان يصف نفسه بأنه معادن العلم وينابيع الحكم احد احق به منها بعد رسول اللّه ـ (15) انتهى.
ابن عبدالبر در استيعاب (16) و محمد بن طلحه در مطالب السؤول (17) و قاضى ايجى در مواقف (18) آورده اند كه رسول اكرم فرمود اقضاكم على عليه السلام.
چنانچه سيوطى در تاريخ الخلفاء (19) و حافظ ابونعيم در حليه الاولياء (20) و محمد جزرى در اسنى المطالب (21) و محمد بن سعد در طبقات (22) و ابن كثير در تاريخ كبير و ابن عبدالبر در استيعاب (23) از خليفه عمر بن الخطاب نقل نموده اند كه مى گفت: على اقضانا؛ يعنى على عليه السلام در امر قضاوت (كه احاطه بر جميع امور است) از همه ما اولا و مقدم بود.
و نيز در ينابيع المودة (24) نقل مى نمايد كه صاحب درالمنظم، ابن طلحه گويد: اعلم ان جميع اسرار الكتب السماوية فى القرآن وجميع ما فى القرآن فى الفاتحة وجميع ما فى الفاتحة فى البسملة وجميع ما فى البسملة فى باء البسملة وجميع ما فى باء البسملة فى النقطة التى هى تحت الباء قال الامام على كرم اللّه وجهه انا النقطة التى تحت الباء.(25)
و نيز سليمان بلخى در ينابيع المودة نقل مى نمايد از ابن عباس كه گفت: اخذ بيدى الامام على عليه السلام فى ليلة مقمرة فخرج بى الى البقيع بعدالعشاء وقال: اقرأ يا عبداللّه. فقرأت بسم اللّه الرحمن الرحيم. فتكلم لى فى اسرار الباء الى بزوغ الفجر.(26)
اتفاقى فريقين است كه در ميان صحابه اميرالمؤمنين عليه السلام منحصر به فرد بوده در اين كه عالم به اسرار غيبيه و وارث علوم انبيا بوده است؛ چنان چه محمد بن طلحه شافعى در مطالب السؤول (27) و خطيب خوارزمى در مناقب (28) و سليمان بلخى حنفى در ينابيع (29) از درالمنظم ابن طلحه حلبى نقل نموده اند كه اميرالمؤمنين عليه السلام مى فرمود: سلونى عن اسرار الغيوب فانى وارث علوم الانبياء والمرسلين.(30)
و نيز امام احمد حنبل در مسند (31) و ابن ابى الحديد در شرح نهج (32) و سليمان بلخى در ينابيع (33) نقل مى نمايند كه آن حضرت در بالاى منبر مى فرمود: سلونى قبل ان تفقدونى سلونى! عن طرق السموات فانى اعلم بها من طرق الارض.(34)
اين ادعا از آن حضرت در آن زمانى كه وسايل سير در ملكوت مانند امروز نبوده، بزرگ ترين دليل بر آگاه بودن به مغيبات است. فلذا مكرر سؤال مى نمودند و آن حضرت از آسمان ها و كرات جوّيه خبر مى دادند.
به علاوه در دوره اى كه هيئت بطلميوس مصرى داير بوده، جواب اشخاص را مطابق با هيئت جديد امروزى دادن خود معجزه بزرگ است.
*************************
1-مسند احمد، ج 5، ص 26.
2-مناقب خوارزمى، ص 82، ح 67.
3-نزول القرآن فى على، ص 85.
4-ينابيع المودة، ج 1، ص 216.
5-موده القربى، ص 18.
6-صواعق المحرقة، ص 125.
7-داناترين افراد امت من على بن ابى طالب عليه السلام است.
8-مطالب السؤول، ج 1، ص 169.
9-فرائد السمطين، ج 1، ص 97.
10-ينابيع المودة، ج 1، ص 215.
11-علم پيغمبر صلى الله عليه و آله از علم خداى تعالى است و علم على عليه السلام از علم پيغمبر صلى الله عليه و آله مى باشد و علم من از علم على عليه السلام است و علم من و علم صحابه در مقابل علم على عليه السلام، مانند قطره آبى در هفت دريا مى باشد.
12-ما (ائمه اثناعشر عليهم السلام) از شجره نبوت هستيم و از خاندانى مى باشيم كه رسالت و پيغام الهى در آنجا فرود آمده و رفت و آمد فرشتگان در آنجا بوده و كان هاى [معادن] معرفت و دانش و چشمه هاى حكمت مى باشيم.
13-شرح نهج البلاغة، ج 7، ص 220.
14-من شهر علمم و على عليه السلام باب آن مى باشد. هركس اراده دارد از شهر علم من بهره بردارد پس بايد برود به باب علم على عليه السلام.
15-مقام علمى آن حضرت بسيار بلند است كه از حد بيان خارج [است] و دست تصور هيچ كس به او نخواهد رسيد، بلكه به او نزديك هم نخواهد شد و سزاوار است كه به خود نسبت دهد و بفرمايد: معدن علم منم كه چشمه هاى حكمت از اقيانوس علوم من جارى مى باشد. پس در نتيجه ثابت است كه احدى از بشر سزاوارتر از على عليه السلام به رفعت علم بعد از رسول خدا صلى الله عليه و آله نيست. شرح نهج البلاغة، ج 7، ص 220.
16-استيعاب، ج 2، ص 461.
17-مطالب السؤول، ص 23.
18-مواقف، ج 3، ص 627 و 636.
19-تاريخ الخلفاء، ص 170 و 233.
20-حليه الاولياء، ج 1، ص 65.
21-اسنى المطالب، ص 8، ح 27.
22-طبقات ابن سعد، ج 2، ص 339.
23-استيعاب، ج 1، ص 17؛ ج 3، ص 1102.
24-ينابيع المودة، ج 1، ص 213.
25-بدان كه اسرار جميع كتب سماوى در قرآن است و تمام اسرار و رموز قرآن در سوره فاتحه است و جميع حقايق كه در سوره فاتحه است در بسمله است و هرچه در بسمله است در باء بسمله است و اسرار باء بسمله تمام در نقطه زير باء است و على ـ كرم اللّه وجهه. فرموده: «من آن نقطه زير باء هستم.»
چه خوش سرايد شاعر،
تويى آن نقطه بالاى فاء فوق ايديهم
26-در شب ماه تابى، على عليه السلام دست مرا گرفت [و] برد به سوى قبرستان بقيع بعد از نماز عشا [و] فرمود: بخوان. من بسم اللّه الرحمن الرحيم را قرائت نمودم. آنگاه از اسرار باء بسم اللّه براى من سخن گفت تا طلوع فجر. ينابيع المودة، ج 1، ص 214؛ ج 3، ص 211.
27-مطالب السؤول، ص 26.
28-مناقب خوارزمى، ص 90، ح 80.
29-ينابيع المودة، ج 1، ص 213؛ ج 3، ص 211.
30-سؤال كنيد از من از اسرار غيبيه! پس به درستى كه من وارث علوم انبيا و مرسلينم.
31-مسند احمد، ج 1، ص 83.
32-شرح نهج البلاغة، ج 2، ص 286 و ج 6؛ ص 136 و ج 7؛ ص 46 و 57.
33-ينابيع المودة، ج 1، ص 208، 222، 224 و 310؛ ج 3، ص 208، 223 و 452.
34-سؤال كنيد از من از راه هاى آسمان ها! پس به درستى كه من عالم ترم به راه هاى آسمان ها از راه هاى زمين.
