43  «اذْهَبا إِلى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى»
ترجمه:
43. برويد شما دو نفر موسى و هارون به سوى فرعون محققاً او طغيان و سركشى نموده.
تفسير:
[در بيان طغيان فرعون و مقايسه او با كافران و منكران وجود خدا]
طاغى و سركش شده، هم در امر دين و هم در صفات رذيله و هم در افعال قبيحه و اعمال سيّئه، اما در امر دين حتى از مشركين بالاتر رفته، زيرا مشركين خداوندِ عالم را منكر نيستند. فقط براى او شريك در عبادت قرار داده، بلكه مى‏توان گفت توحيد ذاتى و صفاتى و افعالى را معتقد هستند، فقط توحيد عبادتى را منكرند، چنانچه گفتند: «ما نَعْبُدُهُمْ إِلاّ لِيُقَرِّبُونا إِلَى اللّه‏ِ زُلْفى»[1] و نيز مى‏فرمايد: «وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ خَلَقَ السَّمواتِ وَ الْأَرْضَ وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ لَيَقُولُنَّ اللّه‏ُ»[2]، «وَ لَئِنْ سَأَلْتَهُمْ مَنْ نَزَّلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَحْيا بِهِ الْأَرْضَ مِنْ بَعْدِ مَوْتِها لَيَقُولُنَّ اللّه‏ُ»[3] و حتى از طبيعىِ لا مذهب بالا زده، زيرا طبيعى منكر وجود اللّه‏ است تمام را مستند به طبيعت و دهر مى‏داند و لكن فرعون خود را خدا مى‏داند و منكر وجود حضرت اوست و مى‏گفت به موسى: «لَئِنِ اتَّخَذْتَ إِلهَاً غَيْرِى لَأَجْعَلَنَّكَ مِنَ الْمَسْجُونِينَ»[4] و گفت: «يا أَيُّهَا الْمَلَأُ ما عَلِمْتُ لَكُمْ مِنْ إِلهٍ غَيْرِى»[5].
و اما طغيان در صفات مخصوصاً در كِبْر و عُجْب كارش به چنين دعوايى رسيد كه مى‏فرمايد: «إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلا فِى الارْضِ وَ جَعَلَ أَهْلَها شِيَعاً يَسْتَضْعِفُ طائِفَةً مِنْهُمْ يُذَبِّحُ أَبْناءَهُمْ وَ يَسْتَحْيِى نِساءَهُمْ إِنَّهُ كانَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ»[6].
«اذْهَبا» به همراه يكديگر براى دعوت فرعون به توحيد حضرت حق. «إِلى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى».
نكته:
فرعون به اين مَلعنت و خباثت را خداوند موقعى كه مأمور مى‏فرمايد موسى و هارون را براى دعوت او، مع ذلك سفارش مى‏كند كه به او به تندى و خشونت و شدّت صحبت نكنيد، بلكه با كمال ملايمت او را دعوت كنيد و اين يك درسى است كه براى هدايت كفار و فسّاق چه نحوه رفتار شود. مى‏فرمايد:
------------------------------------
[1]. ما پرستش نمى‏كنيم اين‏ها را مگر براى اينكه ما را نزديك كنند به سوى خدا قرب و منزلتى. سوره زمر: آيه 3.
[2]. و هرآينه اگر از آن‏ها بپرسى چه كسى آسمان‏ها و زمين را خلق فرموده و خورشيد و ماه را مسخر كرده است؟ هرآينه البته مى‏گويند: خداوند متعال. سوره عنكبوت: آيه 61.
[3]. و هرآينه  اگر از اين كفار و مشركين بپرسى چه كسى از آسمان‏ها آب را نازل مى‏فرمايد، پس زنده مى‏كند به آن زمين را بعد از اينكه مرده بود؟ هرآينه مى‏گويند: خداوند متعال. همان: آيه 63.
[4]. اگر خدايى غير از من بر خود اختيار كردى من تو را زندانى مى‏كنم و از زندانيان مى‏شوى. سوره شعراء: آيه 29.
[5]. اى گروه اشراف من براى شما خدايى غير از خودم نمى‏دانم. سوره قصص: آيه 38.
[6]. محققاً فرعون به روى زمين تكبّر و بلندپروازى كرد و اهل زمين را طايفه طايفه قرار داد و يك طايفه از آن‏ها را ضعيف نمود به واسطه سربريدن پسرانِ آن‏ها و واگذاردن زن‏هاى آن‏ها محققاً او از فسادكنندگان بود. همان: آيه 4.

نوشتن دیدگاه