راوى پرسيد: پس حجت خدا بر زكريا نيز بود در آن وقت كه در گهواره بود؟
فرمود: در آن حال آيتى بود از براى مردم و رحمت خدا بود از براى مريم كه سخن گفت و پاكى مريم را از گمانهاى بد مردم ظاهر گردانيد، و پيغمبر خدا بود و حجت خدا بر هر كه سخن او را شنيد در آن حال، پس خاموش شد و سخن نگفت تا دو سال بر او گذشت و زكريا حجت خدا بود بر مردم در آن دو سال كه عيسى عليه السلام خاموش بود، پس زكريا عليه السلام به رحمت خدا واصل شد و پسرش يحيى عليه السلام از او ميراث برد كتاب و حكمت را در وقتى كه كودك و كوچك بود، نشنيده اى خدا فرموده است: گفتيم: اى يحيى! بگير كتاب را به قوت و حكمت و نبوت را به او داديم در كودكى (29)؟ چون عيسى عليه السلام هفت ساله شد دعوى پيغمبرى و رسالت كرد و وحى الهى به او مى رسيد، پس عيسى عليه السلام حجت الهى شد بر يحيى و بر همه مردم ديگر، و يك روز زمين باقى نمى ماند بدون حجت خدا بر مردم از روزى كه خدا آدم را آفريد تا انقراض عالم.(30)
به سند صحيح منقول است كه صفوان به حضرت امام رضا عليه السلام عرض كرد: خدا به ما ننمايد روزى را كه تو نباشى، و اگر چنين شود كى امام ما خواهد بود؟
آن حضرت اشاره فرمود بسوى امام محمد تقى عليه السلام كه نزد پدر خود ايستاده بود.
صفوان عرض كرد: او سه سال دارد.
فرمود: چه ضرر دارد؟ عيسى قيام به حجت پيغمبرى نمود در وقتى كه سه ساله بود.(31)
در حديث صحيح ديگر فرمود: خدا حجت را تمام كرد به عيسى در وقتى كه دو ساله بود.(32)
و در حديث معتبر از حضرت امام محمد باقر عليه السلام منقول است كه: چون حضرت عيسى عليه السلام متولد شد در يك روز آنقدر بزرگ مى شد كه اطفال ديگر در دو ماه بزرگ شوند، چون هفت ماه از ولادتش گذشت حضرت مريم او را به مكتب خانه آورد و در پيش روى معلم نشانيد، پس ‍ معلم به او گفت: بگو بسم الله الرحمن الرحيم و عيسى گفت.
معلم گفت: بگو ابجد.
عيسى عليه السلام سر بالا كرد و فرمود: مى دانى ابجد چه معنى دارد؟
معلم تازيانه بالا برد كه بر او بزند، عيسى فرمود: اى معلم! مرا بزن، اگر مى دانى بگو و اگر نمى دانى از من بپرس تا بگويم.
گفت: بگو.
فرمود: الف آلاء و نعمتهاى خداست؛ با بهجت و صفات كماليه خداست؛ جيم جمال الهى است؛ دال دين خداست؛ ها هول جهنم است؛ واو اشاره است به ويل لاهل النار يعنى واى بر اهل جهنم؛ زا زفير و فرياد جهنم است و خروشيدن آن بر عاصيان؛ حطى يعنى كم مى شود و برطرف مى شود گناهان از استغفار كنندگان؛ كلمن كلام خداست و كلمات و وعده هاى خدا را كسى بدل نمى تواند كرد؛ سعفص يعنى در قيامت جزا خواهند داد صاعى را به صاعى و كيلى را كيلى؛ قرشت يعنى همه را در قبرها از هم مى باشد و در قيامت زنده مى كند.
پس معلم گفت: اى زن! دست پسرت را بگير و ببر كه او علم ربانى دارد و احتياج به معلم ندارد.(33)
و به سند معتبر از امام جعفر صادق عليه السلام منقول است كه: عيسى عليه السلام به كنار دريا رسيد و يك گرده نان از قوت خود به آب انداخت، پس بعضى از حواريان گفتند: يا روح الله! چرا قوت خود را به آب انداختى؟
فرمود: براى اين انداختم كه جانورى از جانوران دريا بخورد و ثوابش نزد خدا عظيم است.(34)
و به سند معتبر از حضرت صادق عليه السلام منقول است كه: نامهاى بزرگ خدا هفتاد و سه نام است، دو نام از آنها را به عيسى عليه السلام داده بود و آن معجزات از او به سبب آن دو نام ظاهر مى شد، و هفتاد و دو نام را به ما داده است، و يك نام مخصوص خدا است كه به كسى تعليم نكرده است.(35)
و به سند صحيح از آن حضرت منقول است كه فرمود: از خدا بترسيد و حسد بر يكديگر مبريد بدرستى كه عيسى عليه السلام از جمله شريعتهاى او سياحت و گرديدن در زمين بود، پس در بعضى سياحتهاى خود بيرون رفت و مرد كوتاهى از اصحابش با او همراه بود و از آن حضرت جدا نمى شد، چون به دريا رسيدند عيسى عليه السلام بسم الله گفت به يقين درست و بر روى آب روان شد، پس آن مرد نيز بسم الله گفت به يقين درست و قدم بر آب گذاشت و از پى آن حضرت روان شد و به عيسى رسيد، پس عجبى در نفس او بهم رسيد گفت: اينك با عيسى روح الله به روى آب راه مى روم پس او چه فضيلت و برترى بر من دارد؟!
چون اين معنى در خاطرش خطور كرد، در همان ساعت به آب فرو رفت! پس استغاثه نمود به حضرت عيسى تا دستش را گرفت و از آب بيرون آورد، پس از او پرسيد كه: اى كوتاه! چه در خاطر تو درآمد كه اين بليه بر سرت آمد!
آن مرد آنچه در خاطر گذرانده بود به عيسى عليه السلام عرض كرد.
عيسى عليه السلام فرمود: نفس خود را در جائى گذاشته كه خدا تو را در آنجا نگذاشته است و دعوى مرتبه اى كردى كه برتر از مرتبه توست و به اين سبب خدا تو را دشمن داشت، پس توبه كن بسوى خدا از آنچه گفتى و در خاطر گذرانيدى.
آن مرد توبه كرد و برگشت به حالتى كه داشت، پس از خدا بترسيد و حسد بر يكديگر مبريد.(36)
و در حديث ديگر فرمود: روزى حضرت عيسى عليه السلام گذشت بر جماعتى كه از روى شادى و طرب فريادها مى كردند، پرسيد: چيست اين جماعت را؟
گفتند: دختر فلان را با پسر فلان امشب زفاف مى كنند.
فرمود: امروز شادى مى كنند و فردا گريه و نوحه خواهند كرد!
شخصى پرسيد كه: چرا يا رسول الله؟
فرمود: براى آنكه اين دختر امشب خواهد مرد!
پس آنها كه با حضرت ايمان آورده بودند گفتند: راست است فرموده خدا و رسول، منافقان گفتند: چه بسيار نزديك است فردا و دروغ او معلوم خواهد شد، چون روز ديگر شد منافقان رفتند به در خانه آن زن كه حال او را معلوم كنند، اهل خانه گفتند كه زنده است! پس آمدند به خدمت آن حضرت گفتند: يا روح الله! آن زن را كه ديروز خبر دادى كه خواهد مرد، نمرده است.
فرمود: خدا آنچه مى خواهد، مى كند، بيائيد تا برويم به خانه او.
پس به در خانه او رسيدند و در زدند، شوهرش بيرون آمد، عيسى عليه السلام فرمود: رخصت بطلب كه مى خواهيم بيائيم و از عيال تو سؤ ال بكنيم.
آن جوان رفت و زن خود را گفت كه: حضرت عيسى با جماعتى آمده اند و مى خواهند با تو سخن بگويند.
پس آن دختر جامه اى بر سر خود كشيد، عيسى عليه السلام داخل شد و از او پرسيد: ديشب چكار كردى؟
گفت: نكردم مگر كارى كه پيشتر مى كردم، در هر شب جمعه سائلى مى آمد به نزد ما و آنقدر چيزى به او مى دادم كه قوت او بود تا هفته ديگر، چون در اين شب آمد من مشغول بودم و اهل من نيز مشغول زفاف من بودند، چندان كه صدا زد كسى جواب او نگفت، پس من به نحوى برخاستم كه كسى مرا نشناخت رفتم و دادم به او آنچه هر شب جمعه به او مى دادم.
حضرت عيسى عليه السلام فرمود: اى روى فرش خود دور شو.
چون دور شد و فرش را برچيدند، ناگاه در زير فرش او افعى ظاهر شد مانند ساق درخت خرما و دم خود را به دهان گرفته بود! حضرت فرمود: به آن تصدقى كه ديشب كردى خدا اين بلا را از تو دفع كرد و اجل تو را به تاءخير انداخت.(37)
و به روايت ديگر از ابن عباس منقول است كه: روزى حضرت عيسى عليه السلام در عقبه بيت المقدس بود، پس شياطين آمدند كه متعرض ضرر او شوند، پس حق تعالى امر كرد جبرئيل را كه: بزن بال راستت را بر روى ايشان و ايشان را در آتش افكن، پس جبرئيل چنين كرد و دفع ضرر آن شياطين از آن حضرت شد.(38)
و ابن بابويه در روايت ديگر از ابن عباس روايت كرده است كه: چون سى سال از عمر حضرت عيسى عليه السلام گذشت روزى در عقبه بيت المقدس بود كه آن را عقبه افيق مى گويند، ابليس عليه اللعنه به نزد آن حضرت آمد و گفت: اى عيسى! توئى آنكه بزرگى پروردگارى تو به مرتبه اى رسيده است كه بى پدر بهم رسيده اى؟
حضرت عيسى فرمود: بلكه عظمت آن كسى را است كه مرا آفريد بى پدر و آدم و حوا را آفريد بى پدر و مادر.
ابليس گفت: اى عيسى! توئى آنكه بزرگى و پروردگارى تو به آن مرتبه رسيده است كه در گهواره سخن گفتى؟
فرمود: اى ابليس! بلكه آن خداوندى عظيم است كه مرا در طفوليت به سخن آورد و اگر مى خواست مرا لال مى توانست كرد.
باز آن ملعون گفت: توئى آن كسى كه بزرگى پروردگارى تو به مرتبه اى است كه از گل مرغ مى سازى و در آن مى دمى مرغى مى شود؟
حضرت عيسى فرمود: بلكه عظمت مخصوص خداوندى است كه مرا خلق كرده است و آن مرغ را در دست من خلق مى كند.
ابليس گفت: توئى آنكه پروردگارى عظيم تو به مرتبه اى است كه بيماران شفا مى دهى؟
حضرت عيسى گفت: بلكه عظمت و بزرگى مخصوص خداوندى است كه به اذن او و امر من بيماران را شفا مى دهم، و اگر خواهد مرا بيمار مى كند.
ابليس گفت: پس تو آنى كه از عظمت خداوندى خود مرده ها را زنده مى كنى؟
حضرت گفت: كلمه عظمت مخصوص خداوندى است كه به اذن او مرده را زنده مى كنم، و آنچه من زنده كرده ام و مرا مى ميراند و خود باقى است.
ابليس گفت: پس توئى آنكه بزرگى پروردگارى تو به آن مرتبه اى رسيده است كه بر روى آب راه مى روى و قدمت تر نمى شود و به آب فرو نمى رود؟
عيسى عليه السلام گفت: بلكه بزرگى مخصوص خداوندى است كه آب را براى من ذليل كرده است و اگر خواهد مرا غرق مى كند.
ابليس گفت: اى عيسى! پس توئى آنكه روزى خواهد بود كه آسمانها و زمين و هر چه در آنها است در زير پاى تو باشند و تو بر بالاى همه باشى و تدبير امور خلايق كنى و روزيهاى مردم را قسمت كنى؟
پس اين سخن آن لعين بسيار بر حضرت عيسى عظيم نمود، فرمود: سبحان الله مل ء سمواته و ارضه و مداد كلماته وزنه عرشه و رضا نفسه يعنى: تنزيه مى كنم خدا را از آنچه تو مى گوئى آنقدر كه آسمانهاى خدا و زمين او پر شوند و به عدد مدادهائى كه به آنها نويسند علوم نامتناهى او را به سنگينى عرش او و آنقدر كه او راضى شود.
چون ابليس ملعون اين سخن را شنيد بى اختيار به رو دويد تا به درياى اخضر افتاد، پس زنى از جن بيرون آمد و بر كنار دريا راه مى رفت ناگاه نظرش ‍ بر شيطان افتاد كه به سجده افتاده است بر روى سنگ سختى و آب ديده نجسش جارى است، پس آن جنيه ايستاد و از روى تعجب بر او نظر مى كرد، پس گفت به او كه: واى بر تو اى ابليس! به اين طول دادن سجده چه اميد دارى؟
گفت: اى زن صالحه دختر مرد صالح! اميد دارم كه چون خدا مرا براى قسمى كه خورده است به جهنم برد، به رحمت خود بعد از آن مرا از جهنم بدر آورد.(39)
و به سند معتبر از حضرت صادق عليه السلام منقول است كه: عيسى عليه السلام بالا رفت بر كوهى در شام كه آن را اريحا مى گفتند، پس ‍ ابليس لعين به صورت پادشاه فلسطين به نزد او آمد گفت: اى روح الله! مرده ها را زنده كردى و كور و پيس را شفا دادى، پس خود را از اين كوه به زير انداز.
حضرت عيسى فرمود كه: آنها را به رخصت و فرموده پروردگار خود كردم، و اين را رخصت نفرموده است كه بكنم.(40)
در حديث صحيح از آن حضرت منقول است كه: ابليس بر تلبيس پر تلبيس ‍ به نزد عيسى عليه السلام آمد گفت: توئى كه دعوى مى كنى كه مرده را زنده مى كنى؟
حضرت عيسى فرمود كه: بلى.
ابليس گفت: اگر راست مى گوئى خود را از بالاى ديوار به زير انداز.
عيسى عليه السلام فرمود: واى بر تو! بنده، پروردگار خود را تجربه نمى بايد بكند.
پس ابليس گفت: اى عيسى! آيا قادر است پروردگار تو كه جميع دنيا را در ميان تخم مرغى جا دهد بى آنكه دنيا كوچك شود و تخم مرغ بزرگ شود؟
حضرت عيسى فرمود كه: خداوند عالميان به عجز و ناتوانى موصوف نمى شود، و آنچه تو مى گوئى محال است و نمى تواند شد، و نشدن اين منافات با كمال قدرت قادر ازلى ندارد.(41)
و در حديث معتبر ديگر منقول است از امام محمد باقر عليه السلام كه: روزى حضرت عيسى عليه السلام ابليس عليه اللعنه را ديد و از او پرسيد كه: آيا از دامهاى مكر تو چيزى به من رسيده است؟
گفت: چه توانم كرد با تو و حال آنكه جده تو در وقتى كه مادر تو را زائيد گفت: پروردگارا! پناه مى دهم او را و ذريت او را از شر شيطان رجيم، و تو از ذريت اوئى.(42)
و در بعضى از كتب مذكور است كه: چون حضرت مريم به مصر وارد شد حضرت عيسى طفل بود به خانه دهقانى فرود آمد، و فقرا و مساكين را آن دهقان بسيار به خانه مى آورد، روزى مالى از او گم شد مساكين را در اين باب متهم گردانيد، حضرت مريم عليها السلام بسيار از اين آزرده شد، چون حضرت عيسى عليه السلام در آن خردسالى اندوه مادر خود را مشاهده نمود فرمود كه: اى مادر! مى خواهى بگويم مال دهقان را كى برده است؟ گفت: بلى؛ فرمود كه: آن كور و زمين گير با هم شريك شدند و اين مال را دزديدند، و كور زمين گير را برداشت و زمين گير مال را برداشت.
چون تكليف كردند كور را كه زمين گير را بردارد گفت: نمى توانم. عيسى عليه السلام فرمود كه: چگونه ديشب مى توانستى او را برداشت در وقت دزديدن مال، امروز نمى توانى او را برداشت؟ پس هر دو اعتراف كردند و ديگران از تهمت نجات يافتند.
روز ديگر جمعى از مهمانان به خانه دهقان وارد شدند و آب در خانه دهقان نمانده بود براى ايشان و دهقان به اين سبب اندوهناك شد، چون عيسى عليه السلام آن حال را مشاهده نمود رفت به حجره اى كه در آنجا سبوهاى خالى گذاشته بود، پس دست با بركت خود را بر دهان آن سبوها ماليد، همه سبوها پر از آب شدند؛ و در آن وقت دوازده سال داشت.(43)
ايضا منقول است كه: روزى در طفوليت ميان جمعى از اطفال ايستاده بود، ناگاه يكى از آن اطفال طفلى را كشت و آورد آن را در پيش پاى حضرت عيسى عليه السلام انداخت، چون اهل طفل آمدند او را نزد حضرت عيسى كشته يافتند، عيسى عليه السلام را به خانه حاكم بردند و گفتند: اين طفل كودك ما را كشته است. چون حاكم از او سؤ ال كرد گفت: من او را نكشته ام.
چون حاكم خواست كه او را آزار كند گفت: طفل كشته شده را بياوريد تا من از او بپرسم كه كى او را كشته است. چون طفل را آوردند حضرت عيسى دعا كرد تا خدا او را زنده كرد و عيسى از او پرسيد: كى تو را كشت؟
گفت: فلان طفل.
پس بنى اسرائيل از او پرسيدند: اين كه نزد تو ايستاده است كيست؟
گفت: عيسى پسر مريم. باز افتاد و مرد.(44)
و ايضا روايت كرده اند كه: مريم عليها السلام آن حضرت را به صباغى داد كه رنگرزى بياموزد، پس جامه بسيارى نزد صباغ جمع شد و او را كارى پيش ‍ آمد، به عيسى گفت: اينها جامه ها است كه هر يك مى بايد به رنگى شود، و هر يك را رشته اى به آن رنگ در ميانش گذاشته ام، تا من مى آيم اينها را رنگ كن.
پس حضرت عيسى همه جامه ها را در يك خم انداخت، چون صباغ برگشت پرسيد كه: چه كردى؟
فرمود كه: رنگ كردم.
پرسيد كه: كجا گذاشتى؟
گفت: همه در ميان اين خم است.
صباغ گفت: همه را ضايع كردى؛ در خشم شد.
عيسى عليه السلام فرمود كه: تعجيل مكن؛ برخاست جامه ها را از خم بيرون آورد هر يك را به رنگى كه صباغ مى خواست تا همه را بيرون آورد.
پس صباغ متعجب شد دانست كه پيغمبر خداست و به آن حضرت ايمان آورد.
چون مريم عليها السلام عيسى را باز به شام برگردانيد در قريه ناصره قرار گرفت، و نصارى منسوب به آن قريه اند، حضرت عيسى شروع كرد به هدايت خلق و تبليغ رسالت الهى.(45)

-----------------------------------------------
1-سوره بقره: 87 و 253.
2-مجمع البيان 1/156؛ تفسير فخر رازى 3/177.
3-بصائر الدرجات 445؛ كافى 1/273.
4-سوره مائده: 110.
5-عرائس المجالس 392؛ تفسير فخر رازى 8/59؛ مجمع البيان 1/445.
6-علل الشرايع 595؛ عيون اخبار الرضا 1/244.
7-در مجمع اليان و بحار الانوار عاشر، و در عرائس المجالس عشارى آمده است.
8-مجمع البيان 1/445.
9-سوره مائده: 110.
10-تفسير قمى 1/102.
11-سوره آل عمران: 50.
12-قصص الانبياء راوندى 268.
13-تفسير عياشى 1/174؛ كافى 8/337.
14-تفسير عياشى 1/174؛ قصص الانبياء راوندى 269 با كمى اختلاف
15-من لا يحضره الفقيه 3/558.
16-نهج البلاغه 227، خطبه 160.
17-ارشاد القلوب 156؛ معانى الاخبار 252.
18-قصص الانبياء راوندى 270.
19-قصص الانبياء راوندى 270.
20-قصص الانبياء راوندى 270.
21-عيون اخبار الرضا 2/41؛ مكارم الاخلاق 188.
22-عيون اخبار الرضا 2/55؛ امالى شيخ صدوق 370؛ مكارم الاخلاق 90.
23-تفسير قمى 2/270.
24-كافى 4/213؛ علل الشرايع 419.
25-قصص الانبياء راوندى 154.
26-كمال الدين و تمام النعمه 220.
27-معانى الاخبار 333؛ خصال 524.
28-سوره مريم: 30.
29-سوره مريم: 12.
30-كافى 1/382؛ قصص الانبياء راوندى 266.
31-كافى 1/321.
32-كفايه الاثر 275.
33-توحيد شيخ صدوق 236؛ معانى الاخبار 45؛ قصص الانبياء راوندى 267.
34-كافى 4/9.
35-بصائر الدرجات 208.
36-كافى 3/306.
37-امالى شيخ صدوق 404؛ قصص الانبياء راوندى 271 بطور اختصار.
38-احتجاج 1/110.
39-امالى شيخ صدوق 170.
40-قصص الانبياء راوندى 269.
41-قصص الانبياء راوندى 269.
42-تفسير عياشى 1/171.
43-عرائس المجالس 387؛ كامل ابن اثير 1/313.
44-عرائس المجالس 379؛ كامل ابن اثير 1/313.
45-عرائس المجالس 389؛ كامل ابن اثير 1/314.
----------------------------------------
علامه مجلسى رحمة الله عليه