123 «قالَ اهْبِطا مِنْها جَمِيعاً بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ فَإِمّا يَأْتِيَنَّكُمْ مِنِّىهُدىً فَمَنِ اتَّبَعَ هُداىَ فَلا يَضِلُّ وَ لا يَشْقى»

ترجمه  :
123. فرمود به آدم و حوّا: هبوط كنيد از بهشت، پس از هبوط و كثرت نسل جميعاً در روى زمين بعض شما با بعضى ديگر عداوت مى‌ورزيد. پس زمانى كه مى‌آيد شما بنى آدم را از جانب من هدايت كننده‌اى، پس كسى كه متابعت كرد هدايت مرا، پس گمراه نمى‌شود و بد عاقبت نمى‌گردد.

تفسير :
[صدور فرمان خروج آدم وحوا از بهشت]
(قالَ اهْبِطا) «هُبوط» تنزّل است از بهشت كه هيچ گونه عيب و نقصى در او نبود و هيچ گونه بلا و مصيبتى نداشت. نزول در دنيا كه دار محنت و بليّت است و دار فنا و زوال است و دار مجاز است. بايد از دروازه رحم وارد شد و از دروازه قبر خارج شد.
(مِنْها) از آن بهشتى كه فرمود قبلاً: (إِنَّ لَکَ أَلّا تَجُوعَ فِيها وَ لا تَعْرى* وَ أَنَّکَ لا تَظْمَوُا فِيها وَ لا تَضْحى) (1).
(جَمِيعاً) جمله در تقدير است، يعنى پس از هُبوط و تناكح و تناسل و كثرت نسل در اولاد آدم، جميع شما در زمين و دنيا هستيد. حافظ مى‌گويد :
من مَلَك بودم فردوس بَرين جايم بود         آدم آورد در اين دير خراب آبادم
آدم [ها] تا دامنه قيامت در صُلب آدم بودند و خداوند تمام آن‌ها را اِخراج فرمود و از آن‌ها عهد و ميثاق گرفت به دليل آيه شريفه (وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنِى آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلى أَنْفُسِهِمْ أَ لَسْتُ بِرَبِّكُمْ قالُوا بَلى) (2) الآية. و از اين جهت پس از اين جمله خطاب جمعى مى‌فرمايد: (بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ)«عداوت» در اولاد آدم از زمان خود آدم شروع شد. قضيه هابيل و قابيل كه مى‌فرمايد: (وَ اتْلُ عَلَيْهِمْ نَبَأَ ابْنَىْ آدَمَ بِالْحَقِّ إِذْ قَرَّبا قُرْباناً فَتُقُبِّلَ مِنْ أَحَدِهِما وَ لَمْ يُتَقَبَّلْ مِنَ الآْخَرِ...) (3) الآيات. و تا انقراض عالم باقى است. چه عداوتِ دينىِ مسلم و كافر، موافق و مخالف، مُوالى و مُعاند، مومن و ضالّ، متّقى و عاصى، عادل و فاسق و غير اين‌ها و چه عداوتِ دنيوىِ غنى و فقير، ظالم و مظلوم، رئيس و مرئوس، متكبّر و متواضع و غير اين‌ها بسيار است.
(فَإِمّا يَأْتِيَنَّكُمْ مِنِّى هُدىً) به ارسال رُسُل و انزال كتب و جعل احكام و ارائه طريق و ارشاد و دلالت به سعادت و اِنذار از شقاوت.
(فَمَنِ اتَّبَعَ هُداىَ) به ايمان و تقوا و عمل صالح و اطاعت انبيا و اوصيا و نمايندگان آن‌ها از علماى اعلام (فَلا يَضِلُّ)؛ گمراه نمى‌شود (وَ لا يَشْقى) «شَقى» و بد عاقبت نمى‌گردد؛ در دنيا و آخرت سعادتمند و رستگار مى‌شود.

_________________________________________________________

 1.  درحقيقتبراىتودرآنجااينامتيازاستكهنهگرسنهمى‌شوىونهبرهنهمى‌مانى. واينكهدرآنجانهتشنهمى‌گردىونهآفتابزده. سورهطه: آيات 118 ـ 119.
 2.  ويادكنهنگامىراكهپروردگارتازپشتفرزندانآدم،ذريهآنانرابرگرفتوايشانرابرخودشانگواهساخت. سورهاعراف : آيه 172.
 3.  تلاوتفرمابراىآن‌هاخبردوپسرآدمرازمانىكههريكازآندوقربانىپيشداشتند. پسقربانىيكىازآن‌هاقبولشدوازديگرىپذيرفتهنشد. سورهمائده : آيه 27.

نوشتن دیدگاه