روز هشتم«روز ترویه»رسول خدا براى انجام مناسک حج عازم عرفات شد و شب را در منى توقف کرد و روز دیگر پس از طلوع آفتاب از منى حرکت نمود و در عرفات فرود آمد.چند خطبه از رسول خدا(ص)در این سفر در کتابهاى تاریخ و حدیث نقل شده که از آن جمله است خطبه‏اى را که در عرفات روز نهم ذى حجه همچنان که بر شتر سوار بود ایراد فرمود،که ما ترجمه فرازهایى از آن را انتخاب کرده در زیر براى شما نقل مى‏کنیم (3) :
«ستایش خداى را سزاست و او را مى‏ستاییم و از او یارى مى‏جوییم و از وى آمرزش مى‏خواهیم و به سوى او باز مى‏گردیم و از شر بدیهاى خویش و اعمال بد خود به خدا پناه مى‏بریم،هر که را خدا هدایت کند کسى گمراهش نتواند کرد،و کسى را که خدا گمراه کند دیگرى هدایتش نتواند نمود،و شهادت مى‏دهم که معبودى جز خداى یگانه نیست،و گواهى دهم که محمد بنده و رسول اوست.»
«اى بندگان خدا من شما را به پرهیزکارى و تقوى از خدا سفارش مى‏کنم و به فرمانبرداریش ترغیب مى‏نمایم و بدانچه نیکوست سخن را آغاز مى‏کنم.»
«اى مردم آنچه را براى شما بیان مى‏کنم از من بشنوید که من نمى‏دانم،شاید پس‏از این سال دیگر شما را در اینجا دیدار نکنم،اى مردم خونها و اموال شما تا هنگامى که پروردگارتان را ملاقات کنید بر یکدیگر حرام است مانند حرمت این روز و این ماه و این شهر(یعنى مکه) !آیا ابلاغ کردم!بار خدایا گواه باش.»
«هر کس امانتى نزد او هست به صاحبش بازگرداند...»
«اى مردم شیطان نومید شد از اینکه در سرزمین شما او را بپرستند ولى راضى است که در غیر آن از اعمالى که آنها را حقیر مى‏شمارید اطاعت و فرمانبردارى شود...»
«اى مردم زنانتان بر شما حقى دارند و شما نیز بر آنها حقى دارید،حق شما بر زنهایتان این است که غیر شما را به بسترشان در نیاورند و کسى را که از وى کراهت دارید بى اجازه شما به خانه‏هاتان راه ندهند و کار زشت نکنند و اگر چنین کردند خدا به شما اجازه داده که بر آنها سخت گیرید و بسترشان را ترک کنید و مقدار اعتدال(که آزار کننده و موجب جراحت و زخمى نباشد)آنها را کتک بزنید،پس اگر خوددارى کرده و دست برداشتند و از شما اطاعت کردند روزى و پوشش آنها به طور متعارف به عهده شماست.که براستى زنان اسیر در دست شما هستند و در کار خویش اختیارى ندارند،آنها را به عنوان امانت و سپرده خدا گرفته‏اید و به حکم کتاب خدا بر خود حلال کرده‏اید،از خدا بترسید درباره زنان و با آنها به نیکى رفتار کنید.»
«اى مردم براستى که مؤمنان با یکدیگر برادرند و براى هیچ کس مال برادرش جز از روى رضا و طیب خاطر حلال نیست،بار خدایا آیا ابلاغ کردم!خدایا تو گواه باش،مبادا پس از من به راه کفر بازگردید که گردن همدیگر را بزنید،زیرا من در میان شما چیزى را به یادگار گذاردم که اگر بدان چنگ زنید هرگز گمراه نشوید:کتاب خدا و عترت من خاندانم!بار خدایا آیا ابلاغ کردم؟خدایا تو گواه باش.»
«اى مردم پروردگار شما یکى است،پدرتان نیز یکى است،همه از آدم هستید و آدم از خاک است،براستى که گرامى‏ترین شما نزد خدا پرهیزکارترین شماست،هیچ عربى را به عجمى برترى نیست جز به تقوى،آیا ابلاغ کردم!بار خدایا تو گواه باش!»
همه گفتند:آرى،فرمود:«حاضر به غایب برساند»!
رسول خدا(ص)در میان آن جمعیت بسیار،روى شتر جمله جمله مى‏گفت و افرادى مانند ربیعة بن امیه و دیگران که صداى رسایى داشتند سخنان آن حضرت راتکرار مى‏کردند و به گوش مردمى که دورتر بودند مى‏رساندند.
بارى رسول خدا(ص)در آن سفر تاریخى احکام حج و حدود عرفات و مشعر و منى را نیز براى مسلمانان ذکر و تعیین کرد و چون روز عید شد به منى آمد و پس از رمى جمره شتران قربانى را نحر کرد آن گاه به شخصى که نامش«معمر بن عبد الله»بود دستور داد سرش را بتراشد و تا روز دوازدهم در منى بود و سپس به مکه آمد و بقیه اعمال حج را انجام داد.

- پینوشتها -

3.و تمامى آن در تحف العقول،خصال صدوق،سیره ابن هشام،نهج الفصاحة و غیره با مختصر اختلافى نقل شده،هر که خواهد به کتابهاى مترجم مذکور مراجعه نماید.

نوشتن دیدگاه