در اينجا اين سوال پيش مى آيد كه اگر فدك مال زهرا بود، چرا اميرالمومنين پس از رسيدن به خلافت، آن را شخصا تصاحب نكردند و يا به فرزندان فاطمه تقسيم ننمودند؟ جواب اين سوال را مى توان از نامه ى چهل و پنج نهج البلاغه استفاده كرد كه مولا مى فرمايند: «ما اهل بيت نيز سخاوتمندانه از آن گذشتيم.» (و سخت عنها نفوس قوم آخرين). و بدين وسيله مى رسانند كه مسائل مادى براى ما اهل بيت ارزش چندانى ندارد، بلكه تعقيب فدك روى يك سلسله مسائل اسلامى و اجتماعى و سياسى بود، كه با كمال تاسف از سوى خليفه ى وقت بروز كرده بود... و چون على عليه السلام از فدك گذشته بود، قهرا فرزندان فاطمه عليهاالسلام نيز به اين عمل راضى بودند و هرگز دوست نداشتند پس از گذشت بيست و پنج سال دوباره طرح مساله فدك سو تفاهمى در بين مسلمانان ايجاد نمايد.
در اين زمينه مرحوم سيد مرتضى- رضوان اللَّه عليه- مى فرمايند: چون حكومت به على عليه السلام رسيد، از آن حضرت خواستند فدك را از فيى مسلمين خارج سازد، آن حضرت در جواب فرمودند:
انى لاستحيى من اللَّه ان ارد شيئا منع منه ابوبكر و امضاه عمر. [ابن ابى الحديد، ج 16، ص 252.] من از خدايم شرم مى كنم چيزى را كه ابوبكر آن را منع كرد و عمر بر آن صحه گذاشت به صاحبان اصليش برگردانم.
على عليه السلام در اين فراز، هم به تصرف عدوانى فدك و عمل خلاف ابوبكر و عمر اشاره كرده و هم، بزرگوارى و بى اعتنايى خويش را به مال و منال دنيانشان داده است. و چون از امام صادق عليه السلام در اين زمينه سوال كردند، آن حضرت فرمودند:
للاقتدا برسول اللَّه لما فتح مكه و قدباع عقيل بن ابى طالب داره، فقيل له: يا رسول اللَّه! الا ترجع الى دارك؟ فقال: هل ترك عقيل لنادارا؟ انا اهل بيت لانسترجع شيئا يوخذ منا ظلما. [عوالم، ج 11، ص 440- طرائف، ص 406.] على عليه السلام در اين مورد از پيامبر خدا تقليد و تبعيت نموده است، زيرا: از آن حضرت پس از فتح مكه پرسيدند كه به خانه ات نمى روى؟ فرمودند: عقيل بن ابى طالب براى ما خانه اى نگذاشته، همه را فروخته است و ما اهل بيت چنين عادت داريم هنگامى كه چيزى را به ظلم از ما گرفتند ، ديگر به آن رجوع نمى كنيم. و در يك روايت ديگر از امام صادق عليه السلام آمده است:
با شهادت فاطمه و با مرگ ابوبكر و عمر، هر دو طرف مخاصمه به پيشگاه خدا رسيده اند و به ترتيب، پاداش و كيفر نيز ديده اند. بنابراين مناسب نيست بعد از عقاب غاصب و ظالم و پاداش مظلوم فدك را دنبال كرد. [علل الشرايع، ج 1، ص 149 به نقل طرائف، ص 406.] در اينجا متوجه مى شويم كه اميرالمومنين عليه السلام پس از رسيدن به حكومت، چرا مساله ى فدك را مطرح نكرده و از تصرف آن خوددارى ورزيده است.

نوشتن دیدگاه