علامه ى حلّى در كتاب «كشف اليقين» [ كشف اليقين: ص 4. ] مى فرمايد:

«وَ قالَ بَعْضُ الْفُضَلاءِ وَ قَدْ سُئِلَ عَنْ فَضائِلِه (عليه السلام) فَقالَ: ما اَقول فى شَخْصٍ اَخْفَىْ اَعْداؤُهُ فَضائِلَهُ حَسَداً وَ اَخْفَى اَوْلِيائه فَضائِلَهُ خَوْفاً وَ حَذَرَاً وَ ظَهَرَ فيما بَيْنَ هَذَيْنِ فَضائِل طَبَقَتِ الشَّرّقَ وَالْغَرْب». و در (شرح) «ابن ابى الحديد» [ نقل كلام ابن ابى الحديد سنّى معتزلى در حقّ حضرت اميرالمؤمنين (عليه السلام): ] «ما اقول فى رجل اقرّله اعدائه و خصومه بالفضل، و لم يمكنهم جحد مناقبه و لا كتمان فضائله، فقد عُلِمَت انّه استولى بنواميّة على سلطان الاسلام فى شرق الارض و غربها واجتهدوا بكلّ حيلة فى اطفاء نوره والتّحريض عليه و وضع المعايب و المثالب له و لعنوه على جميع المنابر و توعدّوا مادحيه بل حبسوهم و قتلوهم و منعوا من رواية حديث يتضمّن به فضيلة او يرفع له ذكراً حتّى خَطروا ان يسمّى احد باسمه.

فما زاده ذلك الّا رفعة و سمّوا و كان كالمِسك كلّما سُتِرَ انتشر عرفه و كلّما كُتِمَ تضوّع نشره و كالشمّس لا تُستَتَر بالرّاح و كضوء النّهار ان حجبت عنهُ عينٌ واحدة ادركته عيون كثيرة اخرى». انتهى ما اردت ذكره. (شرح نهج البلاغة: 1/ 17). و هم «كشف الغطاء» [ در كتاب «كشف الغطاء» مرحوم شيخ كبير مى فرمايد:
چقدر خوب است قول شافعى به جهت آنكه گفتند: توصيف كن على (عليه السلام) را. گفت: ما اقول فى رجل اخفت اعدائه مناقبه حسداً و اوليائه خوفاً و ظهر بين ذين و ذين ما به ملا الخافقين». تمَّ. (كشف الغطاء: ص 12). ] به همين مضمون ديده ام معنى كلامى كه علامه نقل مى فرمايد اين است كه از بعضى فضلاء پرسيدند از فضائل آن حضرت، پس گفت: چه گويم در حق شخصى كه پوشانيدند دشمنان او فضايل او را از راه حسد و دوستان او هم پوشانيدند فضايل او را به جهت ترس و آشكار شد در ميان اين دو گروه فضيلتهائى كه پر كرد مشرق و مغرب را.

مخمّس در مدح آن حضرت

اوصاف تو را مى نبود حاجت گفتن     در سايه كجا پرتو خورشيد نهفتن
ناچيز كجا و دُرّ اوصاف تو سفتن     چون صفحه غبر است زنوك مژه رفتن
اظهار كمالات تو و قوّه ى تقرير
در وادى اوصاف تو اوهام ملك لنگ     زاندازه ى خوان كرمت عرش برين تنگ
فيض تو محيط است به هر نقش و به هر رنگ     لطف تو دخلى است به هر آب و به هر سنگ
اى حكم قضا از تو فرومانده تقدير امام الشيعه شيخ شمس الدين محمّد بن علىّ بن جمهور الاحسائى در كتاب «مجلى» [ المجلى: ص 389. ] مى فرمايد: روايت كرده است اخطب خوارزم در كتاب مسندش كه رسول خدا (صلى اللَّه عليه و آله) فرمود در حق اميرالمؤمنين (عليه السلام):
«لَوْ اَنَّ الْإِنْسَ كُتَّابٌ وَالْجِنَّ حُسَّابٌ و الْاجامَ اَقْلامٌ وَالْبَحْرَ مِدادٌ ما اَحْصَوْا فَضائِلَ عَلىّ بْنِ أبيطالِبٍ (عليه السلام) [ ر. ك. كشف اليقين: ص 2، نهج الايمان: ص 667 ] 669، بحار: 38/ 196 و ج 40/ 49- 70- 74- 75.

فَمَنْ يَقُولُ فِيهِ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ هذا كَيْفَ يُمْكِنُ اِحْصاءُ فَضائِلِهِ وَالْوُقُوفُ عَلى جَميعِ مَناقِبِهِ»

لَوْ اَنَّ الْمُرْتَضى اَبْدا مَحَلّهُ     لَصارَ النَّاسُ طُرّاً سُجَّداً لَهُ
كَفى فِى فَضْلِ مَوْلينا عَلّىٍ     وُقُوعُ الشَّكِّ فيهِ اَنَّهُ اللَّهُ
و َ ماتَ الشّافِعى و لَيْسَ يَدَرى     علىّ ربّه اَم ربّه اللَّهُ».

[ ريحانة الادب: 3/ 163. ]

بس اين نكته در حق نمائى او     كه كردند شك در خدايى او
معنى حديث اينكه اگر همه ى انسان نويسنده شوند و همه ى جن حساب كننده شوند و درختها قلم شوند و درياها مركب شوند، نمى توانند به شماره درآورند فضايل حضرت اميرالمؤمنين على بن ابيطالب (عليه السلام) را پس كسى كه پيغمبر (صلى اللَّه عليه و آله) درباره ى او چنين بفرمايد چطور ممكن است شماره ى فضايل او و اطلاع بر همه ى مناقب او. و حكيم رؤف شيرازى خوب گفته:

اى خم براى سجده ات اين چرخ كج مدار     وى از تو دين مصطفى گشته برقرار
اشجار روزگار تمام ار قلم شوند     گردد مركب آنچه به عالم بود بحار
جنّ و بشر، ملايك و روحانيان اگر     كاتب شوند از پى مدحت به اختصار
گر مختصر كنند مديح تو تا بحشر     تحرير كى كنند يكى را ز صد هزار
كتاب فضل تو را آب بحر كافى نيست     كه تر كنى سرانگشت و صفحه بشمارى

نوشتن دیدگاه