كتاب حاضر
كتاب حاضر بعنوان ادامه ى راه مدافعان هميشه بيدار فاطمه عليهاالسلام، و با استفاده از نتايج زحماتشان كه راهى به بلنداى چهارده قرن پيموده است، به درياى رحمت فاطمى تقديم مى گردد تا انجام وظيفه اى در پيشگاه آن اميد دلها باشد.
هدف از اين تأليف بيان ناگفته هايى از ماجراى فدك و عرضه ى كاملى از تاريخ آن غصب و محاكمه است كه در دو جهت ترسيم شده است:
اول: جمع بندى و تدوين يك صورت كامل از ماجراى فدك از ابتداى فتح آن سرزمين و بخشش آن از سوى پيامبر صلى الله عليه و آله به حضرت زهرا عليهاالسلام تا غصب آن، و انگيزه هاى غاصبين و اقدامات متقابل اميرالمؤمنين و حضرت فاطمه عليهماالسلام در مقابله با آنان، و نتيجه ى نهايى در ماجراى فدك.
براى اين منظور جمع آورى كليه متون مربوط به موضوع انجام شد و سپس با تطبيق و تلفيق و مقايسه و جمع بندى آنها، مجموعه اى كامل كه شامل همه ى مسايل مربوط به فدك است تنظيم گرديد تا وقايع قبل و بعد و مقارن خطبه در جاى خود قرار گرفته و كيفيت خطابه بخوبى ترسيم گردد.
دوم: تقديم متن مقابله و تحقيق شده ى كاملى از خطابه ى حضرت زهرا عليهاالسلام كه تاكنون انجام نشده است، چرا كه اكثر كتب فقط به يك روايت از كتاب احتجاج اكتفا كرده اند و احياناً شواهدى از كتب ديگر آورده اند و مقابله ى كامل با همه ى نسخ تاكنون انجام نشده است.
با فحص دقيقى كه انجام شد متن خطبه ى كامل حضرت در 17 مدرك مهم نقل شده است:
دلائل الإمامة، الاحتجاج، كشف الغمة، شرح الأخبار، الكتاب المبين، الشافى، شرح نهج البلاغة لابن ميثم، الطرائف، الدر النظيم، أنوار اليقين، منال الطالب، بلاغات النساء، شرح نهج البلاغة لابن أبي الحديد، نثر الدر، التذكرة الحمدونية، الفاضل في صفة الأدب الكامل، نسخه ى علامه ى قزوينى.
اين منابع در دسترس است و اكثر آنها چاپ شده اند كه با معرفى كامل در بخش ششم خواهد آمد. متن خطابه ى حضرت زهرا عليهاالسلام در اين كتب- كه در حكم 17 نسخه اند- با يكديگر مقابله شد و طى مراحلى كه در فصل ششم بيان مى شود تلفيق گرديد، و متن كامل عيار و منقح آماده شد، و ترجمه ى كاملى نيز از روى آن انجام گرفت. اين جمع بندى نسخه ها سبب شد تا بسيارى از افتادگى ها و نارسايى هاى عبارات كه در اثر نسخه برداريهاى چهارده قرن بوقوع پيوسته برطرف شود و قطعه هاى بسيار مهمى كه از تسلسل ماجرا حذف شده بود به جاى خود باز گردد.
تقسيم كتاب
با در نظر گرفتن دو هدف مذكور، كتاب حاضر در 9 بخش تنظيم شده است:
بخش اول آغاز مسئله ى فدك را مطرح كرده كه از فتح آن پس از خيبر تا بخشش آن از سوى پيامبر صلى الله عليه و آله و به امر پروردگار به حضرت زهرا عليهاالسلام و تصرف آنحضرت و استفاده ى چهار ساله ى فقرا از جود و بخشش بيكران آنحضرت بيان شده، تا آنجا كه غاصبين اقدام به غصب نمودند.
بخش دوم بيانگر اقدامات اميرالمؤمنين و حضرت زهرا عليهما السلام در مقابله با غاصبان است تا با روشن شدن ابعاد مختلف اين ظلم معلوم شود كه به سادگى نمى توان از كنار آن گذشت، چرا كه اميرالمؤمنين و حضرت زهرا عليهماالسلام مى توانستند بى تفاوت باشند ولى مقابله كردند و تا آخرين قدم ايستادند.
بخش سوم كتاب بيانگر اقدامات عجيبى است كه غاصبين پس از تثبيت غصب فدك دست به آن يازيدند، و به دست خود يكباره پرده از ابهامات برداشتند و مسئله براى همگان روشن شد.
در بخش چهارم زمينه ى مسئله و ريشه يابى در اعماق عقيدتى اجتماعى آن مطرح شده است، تا خواننده قبل از مطالعه ى اصل ماجرا بينش و زمينه ى فكرى لازم براى تحليل مسئله را داشته باشد.
بخش پنجم ترسيم و تحليلى از خطابه ى حضرت زهرا عليهاالسلام در مسجد پيامبر صلى الله عليه و آله بضميمه ى خلاصه اى از آن است، كه آمادگى لازم را براى مطالعه ى متن عربى و ترجمه ى فارسى آن ايجاد مى كند.
بخش ششم مربوط به سند و متن خطابه ى حضرت زهرا عليهاالسلام و بيان كار انجام شده در اين كتاب است. كتابشناسى مفصلى نيز درباره ى فدك و خطابه ى حضرت تقديم شده، تا راهگشاى محققان باشد.
بخش هفتم كتاب متن كامل و مقابله شده ى خطابه ى حضرت زهرا عليهاالسلام است و در پاورقيها اختلاف نسخه ها و توضيحات لازم براى تبيين متن آمده است.
بخش هشتم ترجمه ى فارسى خطابه ى حضرت است و در پاورقيها برخى اختلافات نسخه ها ذكر شده است.
در آخرين قسمت كتاب بخشى بعنوان «پرونده ى باز فدك» مطرح شده و طى آن جوانب اجتماعى فدك براى شيعه و عاقبت غاصبين آن، و آنچه آينده هاى فدك را ترسيم كرده، تبيين شده است.
مراحل چاپ کتاب
چاپ اول كتاب حاضر در سالروز ميلاد حضرت فاطمه زهرا عليهاالسلام 1417 انجام شد، و پس از يك سال چاپ دوم آن انجام گرفت كه در آن متن خطبه با سه نسخه ى ديگر كه بعد از چاپ اول به آنها دست يافته بوديم مقابله شد.
چاپ سوم كتاب با گذشت يك سال از چاپ دوم انجام گرفت كه جوانب تازه اى از ماجراى فدك به آن اضافه شد و شامل نُه نسخه ى ديگر از خطابه ى حضرت بود كه مقابله شده و جزئيات آنها در محل خود از متن خطبه ثبت گرديد. متن سخنان حضرت كه در عيادت زنان مهاجر و انصار بعد از خطبه در منزل فرموده اند از قطعه هاى مهمى بود كه در چاپ سوم در آخر خطبه آورده شد و در ترجمه ى فارسى نيز منعكس گرديد.
اينك چاپ چهارم با اضافاتى ديگر درباره ى فدك و مقابله ى متن خطبه ى با يك نسخه ى ديگر كه در آستانه ى چاپ جديد به آن دست يافتيم تقديم مى گردد، و بدين ترتيب خطابه ى حضرت زهرا عليهاالسلام بصورت مقابله شده با 17 نسخه، براى اولين بار در فرهنگ شيعه ارائه مى شود.
اميد است در كتاب حاضر بعنوان كوچكترين خدمتگزاران حضرت زهرا عليهاالسلام، وظيفه ى خود را در كنار درِ نيم سوخته ى آن بزرگ بانوى بهشت به انجام رسانده باشيم.
