از درب طوسي صحن مقدس امير مؤ‌منان (عليه السلام) بيرون آمده، از مسجد شيخ طوسي مي‌گذريم، از درب اصلي وادي السلام وارد شده، از مقام هود وصالح مي‌گذريم، اولين مسير ماشين رو که در سمت چپ ما قرار دارد، مسير مقام حضرت مهدي (عليه السلام) مي‌باشد.
مسير کوتاهي را پيموده با گنبد سبزي روبه‌رو مي‌شويم که در طول قرن ها به مقام حضرت مهدي (عليه السلام) شهرت داشته، در طول قرون واعصار صدها نفر در اين مکان مقدس به محضر کعبهِ مقصود وقبلهِ موعود تشرف يافته، کرامات ومعجزات بي‌شماري از آن بزرگوار در اين مقام مشاهده شده، بيماران صعب العلاجي با نفس مسيحايي‌اش شفا يافته، عاشقان دلسوخته وشيعيان شيفته‌اي پس از يک عمر (يا ابن الحسن) گفتن واشک حسرت ريختن، در اين مکان مقدس شاهد مقصود را مشاهده نموده، پيشاني ادب بر آستان ملک پاسبانش نهاده، خاک زير پايش را توتياي چشم خود قرار داده‌اند، که به چند نمونه از آن ها در پايان اين نوشتار اشاره خواهيم نمود.
کاشي‌کاري گنبد وبارگاه موجود، در سال 1310 هـ . ق توسط شخصي به نام سيد محمد خان پادشاه سند انجام شده است.
ساختمان قبلي توسط سيد بحر العلوم (متوفاي 1212 هـ . ق) تجديد بنا شده بود.(10)
در محراب مقام حضرت مهدي (عليه السلام) سنگي موجود است که زيارتنامهِ حضرت بقيه الله (ارواحنا فداه) بر آن نقش شده است تاريخ کنده‌کاري اين سنگ نهم‌شعبان‌1200 هـ . ق مي‌باشد.(11)
محدث نوري در مورد تاريخچهِ مقام حضرت مهدي (عليه السلام) مي‌نويسد: در بيرون سور شهر نجف در سمت غربي قبرستان معروفِ وادي السلام مقام مقدس حضرت مهدي (عجل الله تعالى فرجه الشريف) واقع است، که از براي آن: صحن، گنبد، مقام وبارگاهي است ودر آن جا محرابي است منتسب به حضرت مهدي (عجل الله تعالى فرجه الشريف) که علت اين انتساب معلوم نيست، نمي‌دانيم که آيا در آن جا کسي آن سرور را ديده، يا کرامتي از آن حضرت در آن مکان مقدس ظاهر گشته؟ جز اين که آن مقام شريف از قديم الايام وجود داشته است.(12)
مرحوم محدث قمي نيز در (هديه الزائرين) همان بيان استادش محدث نوري را آورده است.
در داستان تشرّف يک سعادتمند کاشاني که در مقام حضرت مهدي (عجل الله تعالى فرجه الشريف) در وادي السلام، رخ داده ومشروح داستانش در بحار الانوار آمده وبه عنوان (مقام مهدي) تصريح شده است.(13) محدث نوري پس از نقل اين داستان مي‌فرمايد: از امثال اين داستان معلوم مي‌شود که اين مقام شريف در آن زمان وجود داشته وانتسابش به حضرت مهدي (عليه السلام) معروف ومشهور بوده است.(14)
علامهِ بزرگوار مولا محمد تقي مجلسي (متوفاي 1070 هـ . ق) در کتاب گرانسنگ (لوامع صاحب قراني) که در سال 1066 هـ . ق به تأ‌ليف آن پرداخته،(15) گزارش سفر خود به عتبات عاليات را به طور مشروح آورده ودر ضمن آن فرموده: 28 سال پيش از اين(16) به زيارت حضرت امير المؤ‌منين مشرف شدم... مشغول رياضت شاقه شدم، اکثر ايام در مقام حضرت صاحب الامر (عليه السلام) مي‌بودم که در خارج نجف اشرف واقع است... شب ها پروانه‌وار بر دور روضهِ مقدسه مي‌گشتم... روزها در مقام حضرت صاحب الامر (عليه السلام)...(17)
بيان مجلسي اول صريح است در اين که اين مقام در عهد او نيز موجود بوده وبه حضرت صاحب ‌الامر (عليه السلام) منتسب بوده است.
در کتاب لؤ‌لؤ الصّدف في تاريخ النجف تأ‌ليف سيد عبد الله، مشهور به ثقه الاسلام، که در تاريخ 1322 هـ . ق تاليف شده،(18) آمده است که در مقام حضرت مهدي (عليه السلام) سنگ مرمري هست که زيارتنامهِ آن حضرت بر آن حک شده، وتاريخ کنده‌کاري آن 912 هجري مي‌باشد.
از بررسي مطالب بالا به اين نتيجه مي‌رسيم که اين مقام در طول قرون واعصار به عنوان مقام حضرت مهدي (عليه السلام) اشتهار داشته وهمه روزه پذيراي هزاران تن از شيفتگان دلسوخته وعاشقان پاکباختهِ کعبهِ موعود وقبلهِ مقصود بوده است.
نگارنده در سفرهاي خود به عتبات عاليات، در سال هاي 1357، 1377، 1379 و1382 ش. به زيارت اين مکان مقدس شرفياب شده، ودر هر نوبت شاهد اجتماع صدها نفر از مشتاقان وارادتمندان ساحت مقدس حضرت بقيه الله (ارواحنا فداه) در طول ساعات روز بوده است. ولي به طوري که محدث نوري ومحدث قمي بيان فرموده‌اند از تاريخچهِ دقيق آن اطلاعي در دست نيست.
در سمت راست مقام چاهي است که راهيان نور وعاشقان کوي محبوب از آبِ آن تبرک مي‌جويند ومي‌گويند که مکرر ديده شده که حضرت صاحب (عليه السلام) از آن وضو گرفته‌اند.
در سمت چپ مقام نيز اطاق ومحرابي هست که به مقام امام صادق (عليه السلام) مشهور است.
در طول قرون واعصار مقام حضرت مهدي (عليه السلام) خدمه‌اي داشت که متصدي تنظيف وادارهِ آن بودند وبراي مقام موقوفاتي بوده که براي روشن نگاه داشتن مقام هزينه مي‌شد.
در گذشته در اطراف مقام خانه‌هايي بوده که خدّامِ مقام در آن ها سکونت داشتند، پس از هجوم وهابيان وناامن شدن آن‌جا، آن ها نيز خانه‌هاي خود را ترک گفته، به داخل شهر رفتند، اين خانه‌ها به تدريج متروکه ومخروبه شدند.
ادارهِ مقام اينک در دست تيره‌اي از اهالي نجف به نام آل ابو اصيبع مي‌باشد.(19)

 - پاورقی -

(10) تحفه العالم، ج 1، ص 319.
(11) ماضي النجف، ج 1، ص 96.
(12) کشف الاستار، ص 206؛ رخسار پنهان، ص 368.
(13) بحار الانوار، ج 52، ص 176.
(14) کشف الاستار، ص 206.
(15) لوامع صاحب قراني، ج 8، ص 817.
(16) يعني به سال 1038 هـ . ق (1038 = 28 _ 1066) .
(17) لوامع صاحب قراني، ج 8، ص 664.
(18) الذريعه ، ج 18، ص 383.
(19) ماضي النجف، ج 1، ص 96.

نوشتن دیدگاه