در صحيحين آمده است كه گاهى عايشه از رسول خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله در غضب بود! شايد براى كسانى كه عايشه را درست نشناختند اين مطلب تعجب آور باشد كه مگر مى‏شود كسى از رسول گرامى اسلام (ص)كه خدا و فرشتگان الهى بر او صلوات و درود مى‏فرستند، در غضب باشد! شايد در ابتدا اين سؤال به ذهن خوانندگان خطور كند كه چرا از ساير همسران چنين مطلبى نقل نشده؟ آيا آن حضرت بين عايشه و ساير زنها فرق مى‏گذاشت كه آنان هيچگاه از حضرتش در غضب نبودند؛ ولى عايشه چنين بود؟ قطعا جواب آن منفى است. ما زياد شما را در انتظار نمى‏گذاريم و روايت مربوطه را كه از عايشه نقل شده عينا در اينجا مى‏آوريم. قضاوت با شما: «عن عايشه قالت: قال لى رسول اللّه صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله انى لاعلم اذا كنت عنى راضية واذا كنت على غضبى. قالت: فقلت: من أين تعرف ذلك فقال: أما اذا كنت عنى راضية فانك تقولين: «لا ورب محمد» واذا كنت غضبى قلت: «لا ورب ابراهيم» قالت: قلت: اجل واللّه يا رسول اللّه ما أهجر إلاّ اسمك»(1).
عايشه مى‏گويد: رسول خدا صلى‏ الله‏ عليه‏ و‏ آله به من گفت: من مى‏دانم كه تو از من كى راضى هستى و كى در غضبى. گفتم: از كجا مى‏دانى؟ گفت: آنگاه كه از من خشنودى مى‏گويى: «به خداى محمد قسم»؛ و آنگاه كه از من در غضبى مى‏گويى: «به خداى ابراهيم قسم». گفتم: آرى، چنين است به خدا قسم اى رسول خدا من فقط از بردن نام تو دورى مى‏كنم (!).
از آقاى مسلم تعجب است كه اين حديث را در باب «فضائل» عايشه نقل كرده است! ما كه نفهميديم اين چه فضيلتى است! عايشه گاهى از رسول خدا (ص) راضى است و نشانه آن اين است كه مى‏گويد: «لا ورب محمد»؛ و گاهى در غضب است و نشانه آن اين است كه مى‏گويد: «لا ورب ابراهيم» و اسم آن حضرت را از خشم بر زبان جارى نمى‏كند؛ آنگاه براى توجيه كارش مى‏گويد: من فقط از بردن نامت دورى مى‏كنم! آيا اين توجيه مى‏تواند عمل او را اصلاح كند كه از رسول خدا (ص) در غضب باشد؟ آيا آن حضرت به او ظلمى كرد؟ آيا حقى از او دريغ نمود؟ آيا كلام ناروائى به او گفت؟ آيا نوبت او را به ديگرى داد؛ كه اين خود از مصاديق ظلم است؟ آيا -العياذ بالله- حضرتش مرتكب گناهى يا عمل زشتى شد كه عايشه به غضب آمد؟ علماى اهل سنت و عقلاى قوم كه براى عايشه چنان مقام والائى را به تصوير كشيده‏اند چه مى‏گويند؟ آيا از خود نمى‏پرسند كه چرا بايد عايشه از رسول خدا (ص) در غضب باشد؟ آيا اين نقصى فاحش بلكه گناهى بزرگ نيست؟
در روايتشان نقل نشده كه چه عاملى باعث غضب عايشه از رسول خدا (ص) مى‏شد، ولى مى‏توانيم بگوئيم كه به احتمال قوى، او از آن حضرت توقعات بيجائى داشته كه يا قابل برآورده شدن نبود و يا حضرتش مأمور به غير آن بود. نمونه آن تمجيدهائى است كه حضرتش از أمير المؤمنين عليه‏السلام مى‏نمود و با توجه به كينه ‏اى كه عايشه از آن بزرگوار در دل داشت، مى‏تواند عاملى براى اين خشم و غضب باشد.
قطعا خوانندگان محترم توجه دارند هر آنچه كه از رسول خدا (ص) صادر مى‏شد حق بوده است و آن بزرگوار در قرآن به عنوان بهترين الگوى مسلمانان معرفى شده است. وقتى أمير المؤمنين عليه‏السلام هميشه با قرآن بوده و ملاك و ميزان حق و باطل مى‏باشد، به طريق اَوْلى رسول گرامى اسلام (ص) آنى از حق جدا نبود و اگر كسى از آن حضرت در غضب باشد از حق در غضب است و چنين كسى از باطل خشنود مى‏باشد؛ چه آنكه خداوند مى‏فرمايد كه بعد از حق جز ضلالت و گمراهى نيست. نمونه آن نيز به جنگ حق رفتن و با باطل همراهى كردن او است - يعنى برپائى جنگ جمل - .

- پاورقی -

 (1) الف - صحيح بخارى، ج 7، ص 47، كتاب النكاح، باب غيرة النساء ووجدهنّ، وج 8، ص 26، كتاب الادب، باب ما يجوز من الهجران لمن عصى و... .
ب ـ صحيح مسلم، ج 4، ص 1890، كتاب فضائل الصحابة، باب في فضل عايشة، ح 80.

نوشتن دیدگاه