45 «وَ لكِنّا أَنْشَأْنا قُرُوناً فَتَطاوَلَ عَلَيْهِمُ الْعُمُرُ وَ ما كُنْتَ ثاوِياً فِى أَهْلِ مَدْيَنَ تَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِنا وَ لكِنّا كُنّا مُرْسِلِينَ»
 
ترجمه :
45. ولكن ما انشا فرموديم قرن هايى، پس طولى كشيد ميان آن قرن  ها [و] بر آن قرون عمرهايى و نبودى مقيم در اهل مدين تلاوت كنى بر آن‌ها آيات ما را ولكن ما بوديم ارسال كننده انبيا[1] .
   
تفسير :
[دوران فترت]
(وَ لكِنّا أَنْشَأْنا قُرُوناً)، يعنى قبل از بعثت شما قرن‌هايى ايجاد فرموديم : قرن نوح و هود و صالح و ابراهيم و لوط و شعيب و موسى و عيسى و ساير قرن‌ها كه اين‌ها قوم آن‌ها ايمان نياوردند و به چه عذاب‌هايى هلاك شدند.
(فَتَطاوَلَ عَلَيْهِمُ الْعُمُرُ) ميانه هر قرنى با قرن ديگر طول زمانى پيدا كرد كه قرنِ بعد، از قرنِ قبل بى‌خبر شدند و فراموش كردند كه تعبير به زمان فترت مى‌كنند. قوم عاد از قوم نوح، قوم ثمود از قوم عاد، زمان ابراهيم و لوط از قوم ثمود، قوم شعيب از قوم لوط، قوم موسى از قوم شعيب، قوم عيسى از فرعونيان [و] قوم شما در دوره جاهليت از زمان عيسى به كلى غافل بودند و در شرك و كفر و فساد فرو رفته بودند حتى به اندازه‌اى كه اصلاً منكر شدند كه انبيايى نبودند و قومى هلاك نشدند.
(وَ ما كُنْتَ ثاوِياً فِى أَهْلِ مَدْيَنَ) «ثاوياً» از ماده ثوى به معنى مثوى، جاى گرفتن و اقامت كردن است؛ نبودى كه به چه عذاب‌هايى هلاك شدند، ممكن است تا اينجا كلام تمام شده و جمله (تَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِنا) جمله مستقله باشد و مرجع ضمير (عَلَيْهِمْ) اهل مكه و قوم حضرت رسالت و امت آن حضرت باشند كه براى اين‌ها تلاوت مى‌فرمايى قضاياى اُمم سابقه كه اين‌ها غافل و بى‌اطلاع بودند و ممكن است متعلق به جمله قبل باشد و مرجع ضمير (أَهْلِ مَدْيَنَ) باشند كه نبودى مقيم در اهل مدين كه بر آن‌ها تلاوت فرمايى آيات ما را و معناى اول اقرب به نظر مى‌آيد.
(وَ لكِنّا كُنّا مُرْسِلِينَ) ولكن ما در هيچ زمانى [زمين را] خالى از حجت قرار نداديم و انبيا و رسل را پى‌درپى فرستاديم و زمين را خالى از حجت نگذارديم، چنانچه در خبر است :
«لو خَلتِ الأرضُ عَنِ الحُجّةِ لساخَتْ بأهْلِها و لَماجَتْ بأهْلِها إمّا ظاهرٌ مشهودٌ و إمّا غائبٌ مستورٌ»[2] .

_________________________________________________________

[1] .  ترجمه ديگر: ليكن ما نسل‌هايى پديد آورديم و عمرشان طولانى شده. و تو در ميان ساكنان شهر مَديَن مقيم نبودى تا آيات ما را برايشان بخوانى، ليكن ما بوديم كه فرستنده پيامبران بوديم.
[2] .  اگر زمين از حجت [= امام] خالى شود، قطعاً، اهلش را درهم مى‌شكند، واهلش را فرومى‌برد، چه [آن حجت] ظاهر ودر معرض ديد باشد يا غائب وپنهان. ر. ك: بصائرالدرجات: ص509؛ امالى صدوق: ص253، ح15؛ كفاية الاثر: ص163؛ ينابيع المودّة: ج3،ص360 وبحار الأنوار: ج51، ص113، ضمن ح8 (با اختلاف در الفاظ).

نوشتن دیدگاه