أَ وَ لَمْ يَرَوْا أَنّا خَلَقْنا لَهُمْ مِمّا عَمِلَتْ أَيْدِينا أَنْعاماً فَهُمْ لَها مالِكُونَ

ترجمه :
71. آيا نمى‌بينند و درك نمى‌كنند اينكه ما خلق فرموديم براى آن‌ها به يد قدرت خود بدون مشاركت احدى، چهار پايانى، پس آن‌ها تملك كردند آن‌ها را و مالك آن‌ها شدند[1] .
 
تفسير :
(أَ وَ لَمْ يَرَوْا) استفهام تقريرى است كه اقرار كنند كه چرا مشاهده مى‌كنيم و درك مى‌نماييم.
 
]قدرت الهى در خلقت چهارپايان[
(أَنّا خَلَقْنا) گفتيم مخلوقات الهى دو قسم است: يك قسم بدون اسباب است، متكلم وحده تعبير مى‌فرمايد و يك قسم به اسباب است. خلقت آدم بدون اسباب بوده كه به ابليس فرمود: (ما مَنَعَکَ أَنْ تَسْجُدَ لِما خَلَقْتُ بِيَدَىَّ)[2]  ولى  اولاد آدم چون به اسباب بوده مى‌فرمايد: (وَ لَقَدْ جِئْتُمُونا فُرادى كَما خَلَقْناكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ)[3]  و چون خلقت انعام به اسباب بوده فرمود: (أَنّا خَلَقْنا لَهُمْ) تعبير به كلمه  «لهم» براى اين است كه حكمت خلقت انعام فقط براى استفاده بشر است، غير از خلقت بقيه حيوانات وحشى.
(مِمّا عَمِلَتْ أَيْدِينا) يعنى احدى شركت در خلقت آن‌ها نداشته، فقط اسباب و مُعدّات[4]  بوده، خالق ذات مقدس اوست و بس و اطلاق ايدى مراد يد قدرت است نه يد جارحه، چون از براى يد اطلاقاتى دارد، يد جارحه، يد نعمه، يد قوه، يد قدرت.
(أَنْعاماً) دو قسم اَنعام داريم: يك قسم براى ركوب است، مثل فرس و استر و حمار و يك قسم براى اَكْل است، مثل شتر و گاو و گوسفند و بسا مشترك است مثل شتر (فَهُمْ لَها مالِكُونَ) اين‌ها مسخّر انسان هستند و تعبير به حيوانات اهلى مى‌كنند مقابل حيوانات وحشى.
*    *    *

[1] .  ترجمه ديگر: آيا نديده‌اند كه ما به قدرت خويش براى ايشان چهارپايانى آفريده‌ايم تاآنان مالك آن‌ها باشند؟
[2] .  اى ابليس، چه چيز تو را مانع شد كه براى چيزى كه به دستان قدرت خويش خلق كردمسجده آورى؟ سوره ص: آيه 75.
[3] .  و همان‌گونه كه شما را نخستين بار آفريديم، اكنون نيز تنها به سوى ما آمده‌ايد. سوره انعام :آيه 94.
[4] .  مُعَدّات (جمع مُعدّة): مجموعه علت‌هايى كه زمينه به وجودآمدن معلولى را فراهم مى‌كند.

نوشتن دیدگاه