44«وَ لَوْ جَعَلْناهُ قُرْآناً أَعْجَمِيّاً لَقالُوا لَوْ لا فُصِّلَتْ آياتُهُ ءَ أَعْجَمِىٌّ وَ عَرَبِىٌّ قُلْ هُوَ لِلَّذِينَ آمَنُوا هُدىً وَ شِفاءٌ وَ الَّذِينَ لا يُؤمِنُونَ فِى آذانِهِمْ وَقْرٌ وَهُوَ عَلَيْهِمْ عَمًى أُولئِكَ يُنادَوْنَ مِنْ مَكانٍ بَعِيدٍ»

ترجمه:
44. و اگر ما قرار داده بوديم قرآن را به لسان عجم هرآينه مى‏گفتند اين كفار و
مشركين: چرا تفصيل داده نشده آيات او؟ آيا اعجمى و عربى با هم مناسبتى دارند؟
بگو: اين قرآن از براى كسانى كه ايمان آوردند، هدايت كننده و شفاست و كسانى كه
ايمان نمى‏آورند، پرده گوش‏هاى آن‏ها پاره شده است و اين قرآن بر آن‏ها كورى است.
اين‏ها ندا داده مى‏شوند از مكان بعيدى[1].
 
تفسير:
[علت نزول قرآن به زبان عربى]
«وَ لَوْ جَعَلْناهُ قُرْآناً أَعْجَمِيّاً» غير لغت عرب را اعجمى گويند به هر لسانى باشد،
فارسى، تركى، خارجى[2] و عجم در لغت عربى به معنى گنگ است، چنانچه عين و راء
و باء به معنى معرب ما فى الضمير است. اگر قرآن به لسان غير عرب بود، چون پيغمبر
در مكؤ معظمه مبعوث به رسالت شده، اين كفار و مشركين كه اهل حجاز هستند درك
نمى‏كردند و مى‏گفتند چرا بيان نفرموده آيات او را «لَقالُوا لَوْ لا فُصِّلَتْ آياتُهُ»و
همين بهانؤ عدم تصديق قرآن مى‏شد. خداوند به لسان عرب نازل فرمود با بيان روشن
فصيح و بليغ، ولى چه عربى باشد يا عجمى «أَعْجَمِىٌّ وَ عَرَبِىٌّ» كسانى كه ايمان
آورند مى‏بوسند و به چشم مى‏گذارند و به دل مى‏پذيرند و قبول مى‏كنند و هدايت
مى‏شوند و استشفاء به او مى‏كنند. «قُلْ هُوَ لِلَّذِينَ آمَنُوا هُدىً وَ شِفاءٌ» هم شفاى قلب
از مرض كفر و شرك و ضلالت و هم شفاى نفس از اخلاق رذيله و از معاصى و هم
شفاى بدن از امراض جسمانى.
 
[قرآن براى منكران نامفهوم است]
«وَ الَّذِينَ لا يُؤمِنُونَ» اين قرآن مزيد بر كفر و عناد آن‏ها مى‏شود، چنانچه
مى‏فرمايد: «وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ وَ رَحْمَةٌ لِلْمُؤمِنِينَ وَ لا يَزِيدُ الظّالِمِينَ إِلاّ
خَساراً»[3].
«فِى آذانِهِمْ وَقْرٌ» «وقر» سنگينى گوش يا پاره شدن پردؤ گوش است كه هيچ
استماع نمى‏كنند و مراد گوش قلب است، يعنى هيچ به آن‏ها تأثير ندارد «وَ هُوَ عَلَيْهِمْ
عَمًى» و اين قرآن بر آن‏ها كورى است، يعنى چشم قلب آن‏ها كور است، ابداً حقايق
قرآن را درك نمى‏كنند. «أُولئِكَ يُنادَوْنَ مِنْ مَكانٍ بَعِيدٍ»اگر چه آن‏ها بسيار نزديك
هستند جسماً به شما، لكن روحاً بسيار بعيد هستند، زيرا توحيد با شرك، ايمان با كفر،
هدايت با ضلالت، نجات با هلاكت، اطاعت با معصيت بَيْنَهُما بَوْنٌ بَعِيد [= بين آن‏ها
فاصله بسيارى است] مثل كسى كه بسيار دور است كه هر چه فرياد بزنى نمى‏شنود.
بالجمله، قلب كه سياه شد و قساوت گرفت روى عقل را مى‏پوشاند كه آينه قلب است.
جهل [قلب را ]تاريك مى‏كند، زيرا نور قلب علم است:
«الْعِلمُ نُورٌ يَقْذِفَهُ اللّه‏ُ في قَلبِ مَنْ يَشاءُ»[4].
فى الحديث حب دنيا و هواهاى نفسانى چشم آن را كور مى‏كند[5]، كبر و نخوت و

عصبيت گوشِ قلب را كر مى‏كند، معصيت از رحمت و عنايت الهى دور مى‏كند به
اندازه‏اى كه از حيواناتِ پست، پست‏تر مى‏شود.
*    *    *
[1] .  ترجمه ديگر: و اگر اين كتاب را قرآنى غير عربى گردانيده بوديم، قطعاً مى‏گفتند: چرا آيه‏هاى آن
روشن بيان نشده؟ كتابى غير عربى و مخاطب آن عرب زبان؟ بگو: اين كتاب براى كسانى كه ايمان آورده‏اند رهنمود و درمانى است، و كسانى كه ايمان نمى‏آورند در گوش‏هايشان سنگينى است و قرآن برايشان نامفهوم است، و گويى آنان را از جايى دور ندا مى‏دهند.
[2] .  ظاهراً مراد مؤلف قدس‏سره، زبان انگليسى است.
[3] .  و ما آنچه را براى مؤمنان مايه درمان و رحمت است از قرآن نازل مى‏كنيم، ولى ستمگران را جز
زيان نمى‏افزايد. سوره اسراء: آيؤ 82.
[4] .  علم نور است. خداوند آن را در قلب هر كه بخواهد مى‏افكند. مصباح الشريعة: ص16؛ المسترشد:
ص9 و جامع السعادات: ج1، ص38.
[5] .  در منابع حديث به اين صورت آمده: «حُبُّ الدُنيا يُعمِي وَيُصِمْ؛ شيفته شدن به دنيا، كورى و كرى به بار مى‏آورد». كافى: ج2، ص136، ح23؛ و بحارالأنوار: ج70، ص75، ح39.

نوشتن دیدگاه