6     «وَ إِذْ قالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ يا بَنِى إِسْرائِيلَ إِنِّى رَسُولُ اللّه‏ِ إِلَيْكُمْ
          مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَىَّ مِنَ التَّوْراةِ وَ مُبَشِّراً بِرَسُولٍ يَأْتِى مِنْ بَعْدِى
          اسْمُهُ أَحْمَدُ فَلَمّا جاءَهُمْ بِالْبَيِّناتِ قالُوا هذا سِحْرٌ مُبِينٌ»

ترجمه:
6. و ياد كن زمانى كه فرمود عيسى پسر مريم خطاب به بنى اسرائيل كه مبعوث
بر آن‏ها شده بود: اى بنى اسرائيل، محققاً من فرستاده خداى متعال هستم به سوى
شما و تصديق كننده‏ام از براى پيغمبرى كه قبل از من بود كه موسى باشد و كتاب او
كه تورات باشد و بشارت دهنده‏ام به رسولى كه بيايد بعد از من [كه] اسم او احمد است.
پس چون آمد اين‏ها را آن پيغمبر با معجزات باهرات، گفتند: اين سحر آشكار است[1].
 
تفسير:
[جملاتى چند، درباره اين آيه]
كلام در اين آيه در چند جمله واقع مى‏شود:
جملؤ اولى: «وَ إِذْ قالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ يا بَنِى إِسْرائِيلَ إِنِّى رَسُولُ اللّه‏ِ إِلَيْكُمْ»
دين و شريعت ابراهيم پس از او باقى بود در دو طايفه از اولاد ابراهيم: بنى اسماعيل
و بنى اسرائيل. اما در بنى اسماعيل باقى بود تا زمان بعثت حضرت رسول  صلى‏الله‏عليه‏و‏آلهو دوازده
وصى داشت كه آخرين آن‏ها حضرت ابى طالب پدر اميرالمؤنين عليه‏السلام بود[2]، و اما در
بنى اسرائيل باقى بود تا زمان بعثت موسى كه نسخ شد. و دين موسى باقى بود تا زمان
عيسى كه نسخ شد و دين عيسى تا زمان حضرت خاتم كه نسخ شد، لذا عيسى
مى‏فرمايد: من ناسخ شريعت موسى هستم و رسول خدا بر شما بنى اسرائيل.
جمله دوم: وظيفؤ تمام انبياست كه تصديق انبياى سلف را بكنند، چنانچه قرآن در
بسيارى از سُور خبر مى‏دهد و شرح حال آن‏ها را بيان مى‏فرمايد، از آدم، شيث،
ادريس، الياس، نوح، ابراهيم، اسماعيل، اسحاق، يعقوب، يوسف، لوط، شعيب،
موسى، زكريا، يحيى، يونس، ذا الكفل، عيسى، داوود، سليمان و غير اين‏ها، بلكه بسيار
از آن‏ها را به طور كلّى خبر داده كه مى‏فرمايد: «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا رُسُلاً مِنْ قَبْلِكَ مِنْهُمْ مَنْ
قَصَصْنا عَلَيْكَ وَ مِنْهُمْ مَنْ لَمْ نَقْصُصْ عَلَيْكَ»[3]، لذا مى‏فرمايد: «مُصَدِّقاً لِما بَيْنَ يَدَىَّ مِنَ
التَّوْراةِ» چون صُحُفِ انبياى قبل از موسى دسترس احدى نبود و تورات اول كتابى
است كه بر موسى نازل شد الواح آن.
جملؤ سوم: اينكه تمام انبياى سلف مكلّف بودند كه بشارت به آمدن پيغمبر خاتم
 صلى‏الله‏عليه‏و‏آله بدهند، چنانچه مى‏فرمايد: «وَ إِذْ أَخَذَ اللّه‏ُ مِيثاقَ النَّبِيِّينَ لَما آتَيْتُكُمْ مِنْ كِتابٍ وَ حِكْمَةٍ ثُمَّ
جاءَكُمْ رَسُولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَكُمْ لَتُؤمِنُنَّ بِهِ وَ لَتَنْصُرُنَّهُ قالَ أَ أَقْرَرْتُمْ وَ أَخَذْتُمْ عَلى ذلِكُمْ إِصْرِى
قالُوا أَقْرَرْنا قالَ فَاشْهَدُوا وَ أَنَا مَعَكُمْ مِنَ الشّاهِدِينَ»[4]، لذا مى‏فرمايد: «وَ مُبَشِّراً بِرَسُولٍ

يَأْتِى مِنْ بَعْدِى اسْمُهُ أَحْمَدُ»،اسامى مقدّسه حضرت رسالت بسيار است[5]. در بعض
اخبار دارد: «هُوَ فِي السَّماءِ أحْمَدْ وَ فِي الْأرضِ أبي الْقاسمِ مُحَمّد صلى‏الله‏عليه‏و‏آله»[6].
و كلمؤ احمد افعل التفضيل است و دو معنى كرده‏اند: به معنى اسم فاعلى و به معنى
مفعولى. اما به معنى فاعلى يعنى او بيشتر و بالاتر از انبيا و ملائكه و مقرّبان حمد الهى
مى‏كند. و به معنى مفعولى يعنى مقام و رتبه و شئونات و قرب به مقام ربوبى او بيشتر
است از تمام انبيا و ملائكه و مقرّبان درگاه الهى و اين معناى دوم اقرب به نظر مى‏آيد
به قرينؤ آيؤ شريفه كه مى‏فرمايد: «وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَكَ عَسى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ
مَقاماً مَحْمُوداً»[7]، كه مقام محمود اختصاص به آن حضرت دارد كه تمام انبيا و ملائكه
تمجيد مى‏كنند و احتياج به شفاعت او دارند [كه ]در بهشت شفاعت كند آن‏ها را بر
ارتفاع درجه و زيادتى رتبه، و عصات مؤنين هم كه به شفاعت او نجات پيدا كنند،
و اسامى آن حضرت بسيار است. و اما بشارت عيسى را در كلم الطّيب در باب نبوّت
خاصّه از كتب يهود و نصارا كه آن‏ها كتب وحى مى‏دانند و نمى‏توانند انكار كنند،
مخصوصاً همين تورات رايج و همين اناجيل نصارا بشارت‏هايى كه به وجود مقدس او
داده‏اند نقل كرده‏ايم[8]، حتّى يهود قبل از بعثت آمدند مدينه و به اهل مدينه بشارت
مى‏دادند و چون حضرت مبعوث شد ديدند [كه] از بنى اسرائيل نيست، انكار كردند.
«فَلَمّا جاءَهُمْ بِالْبَيِّناتِ قالُوا هذا سِحْرٌ مُبِينٌ» همين نسبت‏هايى كه كفّار به تمام انبيا
مى‏دادند كه معجزات آن‏ها را سحر مى‏گفتند و آن‏ها را ساحر و مجنون و كذّاب
و مفترى مى‏شمردند.

[1].  ترجمه ديگر: و هنگامى را كه عيسى پسر مريم گفت: «اى فرزندان اسرائيل، من فرستاده خدا به
سوى شما هستم. تورات را كه پيش از من بوده تصديق مى‏كنم و به فرستاده‏اى كه پس از من مى‏آيد و نام او«احمد» است بشارتگرم». پس وقتى براى آنان دلايل روشن آورد، گفتند: «اين سحرى آشكار است».
 
[2].  ر.ك: كمال الدين: ص166؛ الوافى: ج26، ص403؛ بحارالأنوار: ج22، ص359 و الغدير: ج7، ص524 به نقل از ضياء العالمين.
 
[3].  و مسلّماً پيش از تو فرستادگانى را روانه كرديم. برخى از آنان را ماجرايشان را بر تو حكايت كرده‏ايم و برخى از ايشان را بر تو حكايت نكرده‏ايم. سوره غافرمؤمن: آيه 78.
 
[4].  و ياد كن هنگامى را كه خداوند از پيامبران پيمان گرفت كه هرگاه به شما كتاب و حكمتى دادم، سپس شما را فرستاده‏اى آمد كه آنچه را با شماست تصديق كرد، البته به او ايمان بياوريد و حتماً يارى‏اش كنيد. آنگاه فرمود: «آيا اقرار كرديد و در اين باره پيمانم را پذيرفتيد؟» گفتند: «آرى، اقرار كرديم». فرمود: «پس گواه باشيد و من با شما از گواهانم». سوره آل عمران: آيه 81.
 
[5] . اسامى و صفات مقدسه پيامبر: براى پيامبر اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله در قرآن كريم نام‏ها و صفت‏هاى متعددى آمده است كه عبارتند از:
     احمدصف:6. اوّلُ الْعابِدِين(زخرف:81). اوّلُ الْمُسْلِمين(انعام:163). بُرهان(نساء:174). بَشير (مائده:19). خَاتم النبيين(احزاب:40). رَحيم(توبه: 128). رَسُول(آل عمران:144). رَسُول اللّه‏ (اعراف:158 و ...). شاهِد(فتح:8). شَهيد(بقره:143). طهطاها(طه:1). مُحمّد(آل عمران:144، محمد صلى‏الله‏عليه‏و‏آله:2). اَلنبىّ الاُمّى(اعراف:157و158). وَلِى(مائده:55). ياسين(يس:1و2). دَاعياً اِلَى اللّه‏ (احزاب:46). رَحْمَةً لِلْعَالَمينَ(انبياء:107). رَسولٌ اَمين(دخان:18). رَسولٌ مُبين(دخان:13). رَسُولٌ كَريم (دخان:17). رَؤُوفْ(توبه:128). سراجاً(احزاب:46). صاحب(نجم:2). عبداللّه‏(جن:19). مُبَشِّر (اسراء:105). المُدَّثِّر(المدثر:1) مُذَكِّر (غاشيه:21). اَلْمُزَّمِّل(مزمل:1). مُنذِرْ(رَعد:7). ناصِحٌ امين (اعراف:68). اَلنبىّ(اعراف:157، انفال:64و...) نَذير(فرقان:1 و إسراء:105). نَذير مبين (اعراف:184). به آگاهى مى‏رسد، به جهت پرهيز از تطويل، آيات ديگرى كه نام و  صفت پيامبر اكرم صلى‏الله‏عليه‏و‏آله را مكرراً آورده‏اند، ذكر نگرديد.
 
[6].  او در آسمان، احمد نام دارد و در زمين ابوالقاسم محمد صلى‏الله‏عليه‏و‏آله. اين متن در منابع در دسترس يافت
نشد. در اين باره ر.ك: تفسير قمى: ج2، ص346؛ تفسير البرهان: ج7، ص526، ح1 و بحارالأنوار: ج16، ص96، ح33.
 
[7].  و پاسى از شب را زنده بدار، تا براى تو به منزله نافله‏اى باشد، اميد كه پروردگارت تو را به مقامى ستوده برساند. سوره إسراء: آيه 79.
 
[8].  ر.ك: الكلم الطيب: ص228.

نوشتن دیدگاه