11     «ما أَصابَ مِنْ مُصِيبَةٍ إِلاّ بِإِذْنِ اللّه‏ِ وَ مَنْ يُؤمِنْ بِاللّه‏ِ يَهْدِ قَلْبَهُ وَ اللّه‏ُ
          بِكُلِّ شَىْ‏ءٍ عَلِيمٌ»

ترجمه:
11. اصابت نمى‏كند هر مصيبتى مگر به اذن خداى متعال و كسى كه ايمان به خدا
آورد، خداوند هدايت مى‏فرمايد قلب او را و خدا به هر چيزى عالم است[1].
 
تفسير:
[تعريف مصيبت و حكمت آن]
«ما أَصابَ مِنْ مُصِيبَةٍ» مصائب چيزهايى است كه به انسان متوجه مى‏شود و بر
خلاف تمايلات اوست، مثل فقر و مرض و تصادفات و گرفتارى‏ها و بليات و شدائد
و امثال اين‏ها. «إِلاّ بِإِذْنِ اللّه‏ِ» يا براى مقام صبر او در مصائب، يا براى كفارؤ گناهان
او، يا براى امتحان او، يا براى رفع درجات او، يا عقوبت اعمال زشت او كه تمام از
روى حكمت است.
 
اشكال:
بالاترين مصائب انسان كفر و شرك و ضلالت و فسق و فجور و معاصى الهى است
و اين‏ها را خداوند اذن نداده، بلكه نهى اكيد فرموده.
 
جواب:
اولاً، اين‏ها را اهلش مصيبت نمى‏دانند، بلكه خشنود و فرحناك هستند. و ثانياً، تا
مشيت الهى تعلق نگيرد، هيچ فعلى در عالم واقع نمى‏شود. و مكرر گفته‏ايم كه منافى با
اختيار نيست، چون خداوند مى‏داند كه كسانى كه قابل هدايت نيستند آن‏ها را به خود
واگذار مى‏كند، و اگر مشيّت او تعلق نگرفته باشد نمى‏توانند مرتكب شوند، و مشيّت
الهى تعلق گرفته كه اين فعل به اختيار عبد صادر شود و اگر اختيار نكند مشيّت تعلق
نگرفته: «قُلْ فَلِلّهِ الْحُجَّةُ الْبالِغَةُ فَلَوْ شاءَ لَهَداكُمْ أَجْمَعِينَ»[2]، «وَ عَلَى اللّه‏ِ قَصْدُ السَّبِيلِ وَ
مِنْها جائِرٌ وَ لَوْ شاءَ لَهَداكُمْ أَجْمَعِينَ»[3]، «ما قَطَعْتُمْ مِنْ لِينَةٍ أَوْ تَرَكْتُمُوها قائِمَةً عَلى أُصُولِها
فَبِإِذْنِ اللّه‏ِ»[4].
 
[قلب به واسطه نور ايمان روشن مى‏شود]
«وَ مَنْ يُؤمِنْ بِاللّه‏ِ يَهْدِ قَلْبَهُ» نور ايمان قلب را روشن مى‏كند، چشمِ قلب را باز
مى‏كند، گوشِ قلب را شنوا مى‏كند، زبانِ قلب را گويا مى‏كند، آينؤ قلب را از كثافات
پاك مى‏كند، راه سعادت را مى‏نمايد كه مصداق «يَهْدِ قَلْبَهُ» است خداوند توفيق
و تأييد مى‏فرمايد، و گفتيم ايمان باللّه‏ ايمان به جميع عقايد حقه است، چنانچه قبلاً ذكر
شد و بالعكس، ظلمت كفر و شرك و ضلالت و فسق و فجور قلب را تاريك و قَسِىّ
مى‏كند[5]، چشمِ قلب را كور مى‏كند، گوشِ قلب را كر مى‏كند، زبانِ قلب را لال مى‏كند،
آينؤ قلب را منكوس[6] مى‏كند، سلبِ توفيق از او مى‏شود، كور كورانه راه ضلالت را
طى مى‏كند.
«وَ اللّه‏ُ بِكُلِّ شَىْ‏ءٍ عَلِيمٌ» تفسيرش واضح است.
*    *    *


[1].  ترجمه ديگر: هيچ مصيبتى جز به اذن خدا نرسد، و كسى كه به خدا بگرود، دلش را به راه آوَرد، و
خداست كه به هر چيزى داناست.
 
[2].  بگو: «برهانِ رَسا ويژه خداست، و اگر خدا مى‏خواست قطعاً همه شما را هدايت مى‏كرد». سوره انعام: آيؤ 149.
 
[3].  و نمودن راه راست بر عهده خداست، و برخى از آن راه‏ها كژ است، و اگر خدا مى‏خواست مسلّماً همه شما را هدايت مى‏كرد. سوره نحل: آيؤ 9.
 
[4].  آنچه درخت خرما بريديد يا آن‏ها را دست نخورده بر ريشه‏هايشان بر جاى نهاديد، به فرمان خدا
بود. سوره حشر: آيؤ 5.
 
[5] .  به تعبير ديگر: با قساوت مى‏كند.
 
[6].  منكوس: واژگون.

نوشتن دیدگاه