28     «قالَ أَوْسَطُهُمْ أَ لَمْ أَقُلْ لَكُمْ لَوْ لا تُسَبِّحُونَ»

ترجمه:
28. گفت اوسط آن‏ها به ساير برادران: مگر من نگفتم به شما كه منع حقوق فقرا را
نكنيد كه مورد غضب الهى واقع مى‏شويد؟ چرا تسبيح و تقديس پروردگار خود نكرديد
و شكرگزار نعمت او نشديد؟[1]
 
تفسير:
[افراط و تفريط دو خصلت نكوهيده]
«اوسط» بعضى گفتند: فرزند اوسط آن‏ها نه اكبر بود و نه اصغر. دو برادر بزرگتر
داشت و دو برادر كوچكتر[2] لكن در خبر دارد كه: كوچكترين آن‏ها بود، لكن
اعقل از آن‏ها و اكمل آن‏ها در دين بود[3]. ولكن چنانچه از اخبار استفاده مى‏شود و به
نظر هم نزديكتر مى‏آيد آن كه در دين نه در طرف افراط بود كه چيزى بر دين بيفزايد
و نه در طرف تفريط كه چيزى از دين را كسر گذارد حد وسط بين افراط و تفريط،
چنانچه در آيؤ شريفه مى‏فرمايد: «وَ كَذلِكَ جَعَلْناكُمْ أُمَّةً وَسَطاً»[4]، نه مثل نصارا كه در
حق عيسى غلو كردند و به خدايى رساندند و نه مثل يهود كه او را حرامزاده شمردند،
امروز هم شيعه سه دسته‏اند: بعضى مثل صوفيه و شيخيه در حق ائمّه مخصوصاً
اميرالمؤنين عليه‏السلام غلو كردند و به مقام اُلوهيّت رساندند و بعضى شئونات ائمّه را منكر
شدند و حد وسط همان فرمايش خود آن‏هاست كه فرمودند: «نَزِّلُونا عَنِ الرُّبُوبِيّةِ وَ قُولُوا
فِي حَقِّنا ما شِئْتُم»[5].
«قالَ أَوْسَطُهُمْ» أعقلهم و أتقاهم و أعبدهم: «أَ لَمْ أَقُلْ لَكُمْ» كه مانع حق فقرا

نشويد و به طريقؤ پدرتان رفتار كنيد. با من مخالفت كرديد و به من اذيت كرديد، حال
به اين بلا دچار شديد.
 
[دو معناى تسبيح]
«لَوْ لا تُسَبِّحُونَ» قبلاً گفتيم تسبيح دو معنى دارد: يك معنى مقابل تهليل و تكبير
و تحميد، و يك معنى مطلق ذكر، مى‏گويى تسبيحات اربعه، تسبيح حضرت فاطمه عليهاالسلام
و در اينجا معنى اعم است كه چرا شكر نعمت الهى را نكرديد و به وظايف دينى عمل
ننموديد و قدردان اين نعمت نبوديد.

[1].  ترجمه ديگر: خردمندترينشان گفت: آيا به شما نگفتم: چرا خدا را به پاكى نمى‏ستاييد؟
 
[2].  ر.ك: مجمع البيان: ج10، ص506 و بحارالأنوار: ج70، ص326.
 
[3].  به تعبير ديگر: در امور دنيا و دين از آنان خردمندتر بود. ر. ك: تفسير سمعانى: ج6، ص25؛ مجمع البيان: ج10، ص506 و تفسير العز بن عبدالسلام: ج3، ص350.
 
[4].  و بدين گونه شما را امتى ميانه قرار داديم. سوره بقره: آيؤ 143.
 
[5].  ما را از ربوبيت و خدايى پايين بياوريد و بعد از آن هر چه خواستيد درباره ما بگوييد. ر.ك: تفسير
امام حسن عسكرى: ص50؛ احتجاج طبرسى: ج2، ص233؛ مشارق انوار اليقين: ص101 و بحارالأنوار: ج4، ص303، ح31. با اختلاف در الفاظ.

نوشتن دیدگاه