آيه (1)        

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
إِذَا السَّماءُ انْفَطَرَتْ

ترجمه :[1]
 
تفسير :
]اطلاقات كلمه فطر[
از براى فطر اطلاقاتى است :
1. به معنى خلق بدون سابقه، مثل قوله تعالى: (فاطِرُ السَّمواتِ وَ الاَْرْضِ)[2] . يعنى
مبتدعها و مخترعها كه خلقت بدون سابقه باشد و به معنى فطرت ذاتيه، چنانچه در حديث است: «كُلُّ مَولودٍ يُولَدُ عَلَى الْفِطْرَةِ، وَإنّما أبَواهُ يُهَوِّدانَهُ أوَ يُنَصِّرانَهُ أو يُمَجِّسانَهُ»[3] .
 
چون انسان در ابتداى خلقت قلبش آماده است و آلوده به قساوت و سياهى دل و معاصى نشده، لكن به معاشرت با پدر و مادر از اين قابليت مى‌افتد و قساوت او را مى‌گيرد. بعينه مَثَلِ آن مَثَلِ دانه حبوبات كه در ابتداى خلقت قابليت اينكه كشت شود و رشد كند و به ثمر برسد دارد؛ لكن اگر گنديده شده يا شكسته شد يا طبخ شد يا بو داده شد يا آرد شد از اين قابليت مى‌افتد، و ذكر تَهَوُّد و تَنَصُّر و تَمَجُّس[4]  از باب مثال
است. اولاد مشرك هم مشرك مى‌شود، فاسق هم. تارك الصلاة مكشوفه هواپرست و غير اين‌ها. هر چه آن‌ها هستند آن مى‌شود مگر شَذَّ وَ نَدَر[5]  يك يهودى‌زاده يا
نصرانى‌زاده يا غير اين‌ها اين موانع را برطرف كند و به شرف اسلام و ايمان و اعمال صالحه مشرف شود. و اين هم براى اين است كه حجت بر ديگران باشد كه نگويند : (إِنّا وَجَدْنا آباءَنا عَلى أُمَّةٍ وَ إِنّا عَلى آثارِهِمْ مُهْتَدُونَ *... إِنّا وَجَدْنا آباءَنا عَلى أُمَّةٍ وَ إِنّا عَلى
آثارِهِمْ مُقْتَدُونَ)[6] . و نگويند: (إِنَّما أَشْرَکَ آباوُنا مِنْ قَبْلُ وَ كُنّا ذُرِّيَّةً مِنْ بَعْدِهِمْ أَفَتُهْلِكُنا  
بِما فَعَلَ الْمُبْطِلُونَ)[7] .
 
2. و به معنى فتور و سستى در كار.
3. و به معنى انشقاق و از هم پاشيده شدن كه در اين آيه مراد است و قريب المعناست با انشقاق، انفطار به معنى پاشيده شدن انشقاق به معنى پاره شدن كه يكى از آثار قيامت است كه آسمان‌ها از هم پاشيده مى‌شود.
*    *    *
 

[1] .  آنگاه كه آسمان زهم بشكافد.
[2] .  پديدآورنده آسمان‌ها و زمين است. سوره شورى: آيه 11.
[3] . هر مولودى به فطرت پاك متولد مى‌شود و به درستى كه والدينش او را يهودى و مسيحىوزردشتى مى‌كنند. ر.ك: المصنف «صنعانى»: ج11، ص119؛ شرح الأخبار، ج1، ص 190وتفسير ثعلبى: ج7، ص302.
[4] .  مراد مرحوم مؤلف يهودى شدن، مسيحى شدن و زردشتى شدن است.
[5] .  مگر در مواردى استثنا و نادر.
[6] .  «ما پدران خود را بر آيينى يافتيم و ما هم با پيگيرى از آنان، راه يافتگانيم... ما پدران خود را برآيينى و راهى يافته‌ايم و ما از پى ايشان راهسپريم». سوره زخرف: آيات 22 - 23.
[7] .  پدران ما پيش از اين مشرك بوده‌اند و ما فرزندانى پس از ايشان بوديم. آيا ما را به خاطر آنچه باطل‌انديشان انجام داده‌اند هلاك مى‌كنى؟ سوره اعراف: آيه 173.

نوشتن دیدگاه