آيه (1)        
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
إِذا زُلْزِلَتِ الاَْرْضُ زِلْزالَها

ترجمه :
1. زمانى كه زمين تكان برداشت تكان سختى و شديدى[1] .
 
 
تفسير :
]منشأ زلزله[
منشأ زلزله زمين بر حسب اسباب ظاهريه چند چيز است: يكى، امواج درياها، چون زمين روى آب است و سه ربع كره زمين در آب است. چون بادهاى شديدى وزيدن گيرد، درياها بسى موج‌هايى بالاتر از كوه مى‌زند، زمين را تكان مى‌دهد. ديگر، بخاراتى كه در اعماق زمين است مى‌خواهد خارج شود، زمين شكاف بر مى‌دارد و تكان مى‌خورد. ديگر، بسا پاره‌اى از كرات جوّيه سقوط مى‌كند و زمين را تكان مى‌دهد. لكن اين زلازل يك قسمت از زمين را تكان مى‌دهد، ولى موقعى كه مدت دنيا تمام شود و كوه‌ها از هم پاشيده شد كه به منزله لنگر زمين است و زمين از حركت وضعىِ دورِ خود و انتقالىِ دورِ كره شمس باز داشته مى‌شود؛ تمام كره زمين چون روى آب است و درياها خشك مى‌شود، يك مرتبه تمام كره زمين تكان بر مى‌دارد و تمام اهلش هلاك مى‌شوند. به تمام اين‌ها در آيات اشاره شده، مثل: (إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ * وَ إِذَا النُّجُومُ انْكَدَرَتْ * وَ إِذَا الْجِبالُ سُيِّرَتْ) الى قوله: (وَ إِذَا الْبِحارُ سُجِّرَتْ)[2] ، و مثل: (إِذَا  
السَّماءُ انْفَطَرَتْ * وَ إِذَا الْكَواكِبُ انْتَثَرَتْ * وَ إِذَا الْبِحارُ فُجِّرَتْ)[3]  و غير اين‌ها از آيات  
شريفه، لذا مى‌فرمايد: (إِذا زُلْزِلَتِ الاَْرْضُ زِلْزالَها) چه زلزله‌اى كه تمام عمارات خراب مى‌شود و تمام كوه‌ها از هم پاشيده مى‌شود و تمام اشجار سقوط مى‌كند به اندازه‌اى كه مى‌فرمايد: (إِنَّ زَلْزَلَةَ السّاعَةِ شَىْءٌ عَظِيمٌ * يَوْمَ تَرَوْنَها تَذْهَلُ كُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمّا أَرْضَعَتْ وَ تَضَعُ كُلُّ ذاتِ حَمْلٍ حَمْلَها وَ تَرَى النّاسَ سُكارى وَ ما هُمْ بِسُكارى وَ لكِنَّ عَذابَ اللهِ شَدِيدٌ)[4] .
 
*    *    *
[1] .  ر.ك: تفسير رازى: ج32، ص58؛ البحر المحيط: ج8، ص496 و الدرالمنثور: ج6، ص329.
[2] .  و كسانى كه زر و سيم را گنجينه مى‌كنند و آن را در راه خدا هزينه نمى‌كنند، ايشان را از عذابىدردناك خبر ده. روزى كه آن گنجينه‌ها را در آتش دوزخ بگدازند، و پيشانى و پهلو و پشت آنان رابا آن‌ها داغ كنند و گويند: «اين است آنچه براى خود اندوختيد، پس كيفر آنچه را مى‌اندوختيدبچشيد». سوره توبه: آيات 34 ـ 35.
[3] .  ترجمه ديگر: و انسان گويد: «زمين را چه شده است؟».
[4] .  ر.ك: تفسير مقاتل بن سليمان: ج3، ص506؛ تفسير ابن ابى حاتم: ج10، ص3455 و تفسيرسمرقندى: ج3، ص581.

نوشتن دیدگاه