آيه (2)        
وَ أَخْرَجَتِ الاَْرْضُ أَثْقالَها

ترجمه :
2. و خارج مى‌كند زمين آنچه در او مدفون شده[1] .
 
 
تفسير :
]بيرون ريخته شدن آنچه در زمين است، در روز قيامت[
بعضى گفتند: مراد ابدان مَوْتى ]= اموات[ است كه از زمان آدم الى يوم القيامه در خاك مدفون شده‌اند[2]  كه مى‌فرمايد: (و يَوْمَ نَحْشُرُهُمْ جَمِيعاً)[3]  و مى‌فرمايد: (وَ نُفِخَ  
 
فِى الصُّورِ فَإِذا هُمْ مِنَ الاَْجْداثِ إِلى رَبِّهِمْ يَنْسِلُونَ)[4] ، (يَخْرُجُونَ مِنَ الاَْجْداثِ كَأَنَّهُمْ جَرادٌ  
مُنْتَشِرٌ)[5]  و مى‌فرمايد: (يَوْمَ تَكُونُ السَّماءُ كَالْمُهْلِ * وَ تَكُونُ الْجِبالُ كَالْعِهْنِ) الى قوله
تعالى: (يَوْمَ يَخْرُجُونَ مِنَ الاَْجْداثِ سِراعاً)[6] . و بعضى گفتند: مراد دفينه‌هاست كه زير  
زمين مخفى كردند[7]  كه مى‌فرمايد: (وَ الَّذِينَ يَكْنِزُونَ الذَّهَبَ وَ الْفِضَّةَ وَ لا يُنْفِقُونَها فِى
سَبِيلِ اللهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِيمٍ * يَوْمَ يُحْمى عَلَيْها فِى نارِ جَهَنَّمَ فَتُكْوى بِها جِباهُهُمْ وَ جُنُوبُهُمْ وَ ظُهُورُهُمْ هذا ما كَنَزْتُمْ لاَِنْفُسِكُمْ فَذُوقُوا ما كُنْتُمْ تَكْنِزُونَ)[8] .
   
اقول : كلمه «أثقالَها» جمع مضاف است، افاده عموم دارد. جميع آنچه زير زمين است بيرون مى‌آيد، چه اموات باشند و چه معادن و چه كنوز و غير اين‌ها. تمام را زمين از خود بيرون مى‌اندازد، و نسبت اخراج زمين با اينكه خداوند اخراج مى‌فرمايد براى اين است كه از زمين خارج مى‌شوند بدون اختيار و زمين خالى مى‌شود از آنچه در آن پنهان شده و مخفى گشته.
 
*    *    *

[1] .  مى‌گويند: «اى واى بر ما، چه كسى ما را از آرام‌گاهمان برانگيخت؟ اين است همان وعده خداىرحمان، و پيامبران راست مى‌گفتند». سوره يس: آيه 52.
[2] .  ر.ك: تفسير البرهان: ج8، ص356، ح1؛ دلائل الإمامة: ص66؛ علل الشرايع: ج2، ص277، ح8؛تأويل الآيات: ج2، ص836 و بحارالأنوار: ج25، ص379، ح28.
[3] .  ر.ك: الفتوح«ابن اعثم»: ج5، ص119، لهوف: ص154 و بحارالأنوار: ج45،ص52. در اين منابعبه سياه شدن آسمان و بادهاى قرمز در هنگام شهادت امام 7 اشاره شده است .  
[4] .  به عزت و جلالم سوگند به درستى كه من خلق نكردم آسمان بنا شده را و نه زمين كشيده شده را ونه ماه روشنى دهنده را و نه خورشيد درخشنده را و نه فلك دور زننده را و نه درياى جارى را و نهكشتى سير دهنده را مگر به جهت دوستى اين پنج تن. ر.ك: عوالم العلوم (حضرت فاطمهزهرا 3): ج11، ص933.
[5] .  ر.ك: علل الشرايع: ج1، ص226، باب 162، ح1؛ وسائل الشيعة: ج14، ص503، ح6 وبحارالأنوار: ج44، ص269، ح1.
[6] .  اگر زمين از حجت خالى گردد، ساكنان خويش را فرو مى‌برد و آنان را زير و رو مى‌كند. ر.ك :بصائر الدرجات: ب12، ص489؛ امالى صدوق: ص253، ح15؛ كفاية الأثر: ص163؛ ينابيع المودّة :ج3، ص360 و بحارالأنوار: ج51، ص113، ضمن ح8(با اختلاف در الفاظ).
[7] .  زمين از وجود فرد قيام كننده براى خدا با دليل وبرهان خالى نمى‌شود، خواه آن فرد آشكارومشهور باشد، خواه هراسان ومخفى . ر.ك: نهج البلاغة: حكمت 147؛ الفصول المختارة: ح335 وبحار الأنوار: ج1، ص193.
[8] .  آن روز است كه زمين خبرهاى خود را بازگويد. 

نوشتن دیدگاه