هنگامى كه اعمال بندگان خدا بر پيامبر و امامان بعد از او (عليهم السلام) عرضه مى شود، اگر در نامه عمل دوستان و شيعيان خويش عمل نيكى ببينند ، شاد و مسرور مى شوند و براى آنان دعا مى كنند. و چنانچه عمل زشتى ببينند ناراحت و دلگير مى شوند و براى آمرزش آنان استغفار كرده و آمرزش مى طلبند. يكى از رواياتى كه بيانگر استغفار پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) براى امّت گنهكارش مى باشد ; حديثى است كه حنان بن سدير از پدرش از امام باقر (عليه السلام) روايت مى كند كه حضرتش فرمودند :
رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) فرمودند:
بودن من در ميان شما بهتر است برايتان. چرا كه خداوند مى فرمايد:
( وَما كانَ اللهُ لِيُعَذِّ بَهُمْ وَ أَنْتَ فِيهِمْ ) (5)
« تا تو در ميان ايشان هستى ، خداوند آن ها را عذاب نمى كند » .
و جدايى من از شما بهتر است برايتان .
اصحاب گفتند: اى رسول خدا، بودن شما پيش روى ما بهتر است براى ما. امّا چگونه دورى و جدايى شما از ما ، براى ما بهتر است؟ ! فرمودند:
أَمّا مُفارِقَتى اِيّاكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ فَلاََنَّه يُعْرَضُ عَلَىَّ كُلَّ خَميس وَ اِثْنَينِ، أَعْمالُكُمْ. فَما كانَ مِنْ حَسَنَة حَمَدْتُ اللهَ عَلَيْها وَ ما كانَ مِنْ سَيِّئَة إِسْتَغْفَرْتُ اللهَ لَكُمْ . (6)
امّا جدايى و دورى من از شما بهتر است براى شما، زيرا هر پنجشنبه و دوشنبه، اعمال شما بر من عرضه مى شود. اگر عمل نيكى در آن باشد، خدا را بر آن سپاس مى گويم و چنانچه عمل بدى در آن باشد، برايتان استغفار و طلب آمرزش مى كنم .
علاوه بر پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) امامان دوازده گانه شيعه (عليهم السلام) نيز، هنگامى كه اعمال شيعيان بر آن ها عرضه مى شود، اگر در نامه عملشان گناهى ببينند، براى آنان استغفار مى كنند و از خدا عفو و بخشش مى طلبند.
موسى بن سيّار گويد:
در خدمت امام رضا (عليه السلام) بودم، در هنگامى كه آن حضرت به ديوارهاى شهر توس نزديك شده بودند. ناگهان صداى شيون و ناله اى به گوشم رسيد، دنبال صدا رفتم، جنازه اى ديدم ( كه عده اى آن را به دوش مى كشيدند )، به مجرّدى كه چشمم به جنازه افتاد، ديدم آقا و مولايم پا از ركاب خالى كردند از اسب پياده شدند، به طرف جنازه حركت كرده و آن را بلند نمودند و همچون برّه نوزادى كه به مادر پناه مى برد و به او مى چسبد، خود را به آن جنازه مى چسباندند ( دور آن مى گشتند و او را تشييع مى كردند ) .
سپس متوجّه من گرديده و فرمودند:
يا مُوسَى بْنِ سَيّارِ، مَنْ شَيَّعَ جِنازَةَ وَلِىٍّ مِنْ أَوْلِيائِنا، خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِه كَيَوْم وَلَّدَتْهُ أُمُّه لاذَنْبَ عَلَيْهِ .
اى موسى! هر كس جنازه دوستى از دوستان ما را تشييع كند; همانند روزى مى شود كه مادرش او را زاييده و هيچ گناهى بر او نيست و از گناهانش بيرون مى رود .
موسى بن سيّار ادامه مى دهد:
جنازه را آوردند، و كنار قبر بر روى زمين گذارند.
ناگهان ديدم مولايم على بن موسى (عليه السلام) به طرف جنازه رفتند، مردم را كنار زدند، تا خود را به آن رساندند آن گاه دست مباركشان را روى سينه ميّت گذارده و فرمودند:
يا فُلانِ بْنِ فُلانِ أَبْشِرْ بِالجَنَّةِ، فَلا خَوْفٌ عَلَيْكَ بَعْدَ هذِهِ السّاعَةِ .
اى فلانى پسر فلانى، تو را به بهشت بشارت باد! بعد از اين ساعت، هيچ ترس و وحشتى بر تو نيست! .
من گفتم: آقاى من، جانم فدايت باد! آيا شما اين مرد را مى شناختيد ( كه اين گونه در تشييع او شركت كرده و چنين بشارتى به او داديد ) ؟ در حالى كه به خدا سوگند، تاكنون اين سرزمين را نديده و در آن قدم نگذاشته ايد!
امام رضا (عليه السلام) فرمودند:
يا مُوسِى بْنِ سَيّارِ، أَما عَلِمْتَ أَنّا مَعاشِرَ الأَئِمَّةِ تُعْرَضُ عَلَيْنا أَعْمالُ شيعتِنا صَباحاً و مَساءاً، فَما كانَ مِنَ التَّقْصيرِ فى أَعْمالِهِمْ سَأَلْنَا اللهَ تَعالى، الصَّفْحَ لِصاحِبِهِ. وَ ما كانَ مِنَ الْعُلُوِّ سَأَلْنَا اللهَ الشُّكْرَ لِصاحِبِهِ .
اى موسى، مگر نمى دانى كه ما امامان، كسانى هستيم كه هر صبح و شام، اعمال شيعيانمان، بر ما عرضه مى شود. اگر تقصير و كوتاهى در كردار آنان باشد، از خدا مى خواهيم كه از صاحب آن در گذرد و او را عذاب نكند ( و از سر تقصيرش در گذرد ). و چنانچه كار خوبى باشد كه باعث برترى مقام و منزلت آنان گردد، از خدا مى خواهيم كه از صاحب آن، پذيرفته شود و از آنان تشكّر كند . (7)
استغفار امام زمان (عليه السلام) براى شيعيان
از اين روايت و روايات ديگرى مانند آن، استفاده مى شود :
امام (عليه السلام)در هر عصر و زمانى همچون پيامبر (صلى الله عليه وآله وسلم) مظهر لطف و عطوفت پروردگار و تجلّى گاه گذشت و آمرزش خداوند غفّار است، و تمام نعمت هاى خداوند، از جمله عفو و بخشش آن ذات بى مانند، به دست او به مردم مى رسد. افزون بر اين، حجّت خدا در هر زمانى، خود را موظّف مى بيند كه براى گناه شيعيانش استغفار كند.
شايد معناى اين فراز زيارت « آل ياسين » همين باشد كه خطاب به امام زمان (عليه السلام)مى خوانيم:
اَلسَّلامُ عَلَيْكَ حينَ تَحْمَدُ و تَسْتَغْفِرُ . (8)
سلام بر تو باد در آن لحظه كه حمد و سپاس خدا به جاى مى آورى و ( براى گناه شيعيانت ) استغفار كرده و آمرزش مى طلبى .
مرحوم علاّمه بزرگوار، سيّد بن طاووس داستان تشرّفى را محضر آن حضرت نقل مى كند كه مؤيد اين معنا است. ايشان مى فرمايد:
سحرگاهى در سرداب مقدّس بودم كه صداى مولايم را شنيدم كه با خداى خويش مناجات مى فرمودند و براى شيعيان خود چنين دعا مى كردند:
اَلّلهُمَّ إِنَّ شِيعتَنا خُلِقَتْ مِنْ شُعاعِ أَنْوارِنا وَ بَقِيَّةِ طينَتِنا، وَ قَدْ فَعَلُوا ذُنوباً كَثيرَةً إِتِّكالاً عَلى حُبِّنا وَ وَلايَتِنا، فَإِنْ كانَتْ ذُنُوبُهُمْ بَيْنَكَ و بَيْنَهُمْ، فَاصْفَحْ عَنْهُمْ فَقَدْ رَضِينا وَ ما كانَ مِنْها فيما بَيْنَهُم فَأَصْلِحْ بَيْنَهُمْ و قاصِّ بِها عَنْ خُمْسِنا و أَدْخِلْهُمُ الْجَنَّةَ و زَحْزِحْهُمْ عَنِ النّارِ و لا تَجْمَعْ بَيْنَهُمْ و بَيْنَ أَعْدائِنا فى سَخَطِكَ . (9)
خدايا ! شيعيان ما از شعاع انوار ما و باقى مانده گِل ما آفريده شده اند و گناهان بسيارى انجام داده اند، در حالى كه پشت گرمى آن ها به محبّت و ولايتى است كه نسبت به ما دارند. اگر گناهان آن ها بينِ تو و ايشان است ( واجبى را ترك كرده و يا حرامى را مرتكب شده اند ) از آن ها در گذر كه ما راضى گشتيم، و آنچه از گناهان ايشان كه مربوط به خودشان و حقوقى است كه بر يكديگر دارند ، خودت بينشان اصلاح فرما و از خمس ما به آنان عطا كن تا از يكديگر راضى گردند. وايشان را داخل بهشت گردان و از آتش دورشان ساز، و در غضب و عذاب خويش بين آن ها و دشمنان ما جمع مگردان .
بنابراين يكى از عنايات امام زمان (عليه السلام) در عصر غيبت به دوستان و شيعيان اين است كه براى گناهان آنان استغفار مى كند، براى آمرزش ايشان دعا مى فرمايد و با دعاهاى خويش ، آتش قهر خداوند را از آن ها دور مى سازد.
پاورقی:
5. سوره انفال ، آيه 33.
6. تفسير قمى، ج 1، ص 277 ـ تقسير كنزالدقايق، ج 5، ص 537 ـ 536.
7.مناقب آل ابى طالب. ابن شهر آشوب، ج 4، ص 341.
8. مفاتيح الجنان، زيارت حضرت صاحب الأمر (عليه السلام).
9. العبقرىّ الحسان، ج 2، ص 149.

نوشتن دیدگاه