انفاق از بزرگترین چیزهایی است که اسلام در یکی از دو رکنش که عبارت است از حقوق مردم به آن اهمیت داده و برای آن به وسایل گوناگون و طریق مختلفی از قبیل زکات و خمس و کفارات مالی و سایر اقسام فدیه و انفاقات واجب و صدقات مستجب و همچنین از راه وقف و سکنی و عمری و وصیت و هبه و غیره متوسل شده است و منظورش این است که سطح زندگی طبقات پایین اجتماعی که نمی توانند نیازمندی های زندگیشان را بدون کمک دیگران رفع کنند بالا بیاید تا با اهل نعمت و ثروت قریب الافق شوند. زیرا نظر قرآن این است که دین حق باید همۀ شئون حیاتی را طوری منظم و مرتب نماید که ضامن سعادت دنیا و آخرت باشد و این جز با یک زندگی خوشی که از نظر آسایش و صفا در همۀ افراد مشابه باشد، میسّر نمی شود و چنین زندگی جز با اصلاح حال نوع و رفع حوائج حیاتی ایشان امکان پذیر نیست و جز با جهات مالی و اقتصادی کامل نمی گردد و راهش این است که افراد جامعه از آنچه با رنج و زحمت اندوخته اند به دیگران نیز بدهند، چون مؤمنان برادرند و زمین و اموال از آن خدا است. روشی که پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) در زمان حیات و دوران نفوذ امر خود داشت صحت و درستی این حقیقت را به ثبوت رسانید.
جریانات روزگار این نظریۀ قرآن را که باید به طبقات پایین کمک کرد و از زیاده روی طبقات عالی در تجملات و شهوترانی جلوگیری نمود، تصدیق کرد، زیرا مردم پس از ظهور تمدن غرب در عیاشی و شهوترانی و پیروی از امیال حیوانی و هواهای نفسانی افراط کردند در نتیجه برای زیر دست جز محرومیت چیزی نماند.
نتیجۀ این جریان شیوع فساد اخلاق و کردارهای ناشایسته در عموم طبقات گردید.
از بزرگترین عواملی که این فسادها را به وجود آورده آن که باب انفاق به روی مردم بسته و باب ربا خوری به روی ایشان باز شده است.
سبب این که در آیات انفاق این همه تأکید و ترقیب شده همین است.
خلاصه این که: مسالۀ انفاق موضوعی است که دین اسلام بر آن تأکید زیاد کرده ؤ مومنان را به این امر خیر تشویق نموده است، لکن این وقتی موثر است که انفاق در راه خدا بوده و برای فرض دینی انجام داده شود تا موجب خشنودی خدا گردد...(1).
**************************************
1) ر.ک. ترجمه المیزان، ج 2، ص 537 تا 541. آنچه ذکر شد خلاصه بیان مرحوم علامه بود.

نوشتن دیدگاه