یکی از بزرگترین احسانهای امامان بزرگوارمان سلام الله علیهم اجمعین، تالیف قلوب مومنان و عاشقان است که قرآن کریم آن را یکی از منتهای بزرگ الهی به شمار می آورد: «فالف بین قلوبکم فاصبحتم بنعمته اخوانا» (۳۳).
پس میان دلهایتان الفت بخشید پس بواسطه نعمت او (اسلام) برادر شدید. از وظایف مهم امام و پیشوای معصوم ما بیدار کردن فطرتهای خفته می باشد. امام (علیه السلام) با هدایت الهی خواسته های طبیعی و فطری انسانها را تعدیل و در جهت صحیح راهنمائی می نماید. قلب انسان کانونی است که شعله های عشق و محبت از آنجا ریشه می گیرد و نیز مرکز تلاطم امواج غضب می باشد و امام وظیفه تعدیل آن شعله ها و کنترل این امواج و هدایت تمامی غرائز و خواسته ها را عهده دار است.
همان طور که ذکر شد، الفت دادن قلوب پراکنده دوستان به یک دیگر از شور آفرین ترین و نیکوترین احسانهای امام هر زمانی است و شعله محبتها و دوستیهائی که در پرتو عشق این پاکان زبانه می کشد، بسیار دیرپا و عمیق است، درست بر خلاف پیمانهای محبتی که در محیط های ناپاک و با ملاکهای پلید و انحرافی منعقد می گردد.
و این دیرپائی، خود ره آورد تالیف آن دلهای پراکنده است، که در ادامه راه عشق به آن بزرگواران پدید می آید. از نشانه های گویای این نکته آن است که هر چه محبت نسبت به محبوب بی همتایش بیشتر و شدیدتر باشد، نسبت به سایر دوستان محبوبش نیز بیشتر عشق می ورزد و تجاذب و تعاطف میان آنها بیشتر می شود.
و نیز تالیف قلوب از آثار بارز ولایت آنها بر جهان وانسان است که اصطلاحا ولایت در تکوین و تصرف نامیده می شود و بی شک دور افتادگان این کوی و بی خبران از وادی قرب و ولایت، از این احسان، نصیبی جز حرمان نخواهند داشت. آن هنگام که در دعای پر سوز و گداز ندبه با آن امام همام پنهان از دیدگان، به عرض نیاز می پردازیم، در فرازی از آن این گونه می گوئیم: این مولف شمل الصلاح و الرضا؟ کجاست آن امام بزرگواری که دلهای پراکنده اهل صلاح و رضا را به هم الفت می دهد؟ دل پاک امام (علیه السلام) در مثل، آهنربائی را ماند که دلهای پراکنده و متفرق را به سوی خویش می کشد و آنها را حول محور شعاعهای جاذبه خویش همسو می نماید.
سرانجام، در نتیجه تماسهای مستمر و دائمی، خاصیت جاذبه و ربایش به دلهای دیگر سرایت می کند و دامنه امواج این نیرو آن چنان گسترده است که حتی از پس ابرهای تیره و سیاه غیبت نیز به باطن اشیاء نفوذ می نماید و آنها را به سوی خویش جذب می کند.
بر آن بودم که از آهن کنم دل * * * ندانستم که تو آهنربائی
البته، پر واضح است که در دیدارهای بدون حجاب و در ملاقاتهای مستقیم، آن چنان موجی سراپای عاشق را فرا می گیرد که تمامی هستی او را طعمه حریق می سازد و آن سان آتش سوزانی در دل او می افکند، که پروانه وار و دیوانه وار او را شمع فروزان خویش خوانده، اسیرش می گرداند، و به طواف کعبه وجود خود وا می دارد. در احادیث، پیرامون یاران خاص امام زمان ارواحنا فداه این گونه می خوانیم که: «یجتمعون و الله فی ساعه واحده قزع کقزع الخریف» (۳۴).
آنان در هنگام ظهور مانند ابرهای پراکنده پائیزی دور هم و دور او [(علیه السلام)] اجتماع می کنند. این اجتماع ظاهری و عنصری، حاکی از اجتماع دلها و قلبها، توسط قوه جاذبه و مغناطیس باطنی وجود ایشان است که این چنین پدیده ای شگفت را سبب می شود و این نیروی ولایت و محبت اوست که به یاران خود حیات می بخشد و قدرت و قوتشان را افزونی می دهد. و بر صدق این مدعا می توان روایت زیر را شاهد آورد: قال علی (علیه السلام) لرسول الله (صلی الله علیه و آله): «امنا الهداه ام من غیرنا؟ قال: بل منا الهداه [الی الله] الی یوم القیامه، بنا استنقذهم الله عز وجل من ضلاله الشرک و بنا یستنقذهم الله من ضلاله الفتنه و بنا یصبحون اخوانا بعد ضلاله الفتنه کما بنا اصبحوا اخوانا بعد ضلاله الشرک، و بنا یختم الله کما بنا فتح الله» (۳۵).
علی (علیه السلام) به پیامبر (صلی الله علیه و آله) عرض کرد: آیا راهنمایان از ما هستند یا از غیر ما؟ پیامبر (صلی الله علیه و آله) فرمودند: بلکه هادیان [به سوی خدا] تا روز قیامت از ما هستند. و خداوند به وسیله ما، مردم را از گمراهی شرک نجات داد و به وسیله ما آنان را از گمراهی فتنه رهائی می بخشد. و مردم به وسیله ما بعد از گمراهی فتنه با یک دیگر برادر می شوند، همان گونه که به وسیله ما پس از ضلالت شرک برادر گشتند و به وجود ما است که خداوند امور را پایان می دهد همان گونه که به وسیله ما آغاز کرد.
اهل شرک و نفاق از آنجا که معبودهایشان متعدد و مختلف است، دلهایشان پراکنده و مشوش است، اما اهل توحید قلبهایشان یکی است، چرا که خدای قلبهایشان بیش از یکی نیست و همگیشان حول محور الله احد و صمد می گردند و در ذات مقدسش واله و حیران اند. عالم توحید، جهان یک رنگی و وحدت است و در نتیجه، اهل آن نیز متحد و یک رنگ هستند. اما دنیای شرک، جهان رنگارنگی و کثرت و چندگانگی است. اهل توحید محبت خدایشان را از درون دل، وجدان می کنند «و فی انفسکم افلا تبصرون» (۳۶) و غیر از محبت او عشق دیگری در سراچه دل نمی یابند.
هرگز دل من چون تو یار دگری نگزید * * * برخاست که بگزیند یار دگرم بودی
از آن روی که خداوند از جائی و از کسی غیبت نمی گزیند بلکه «و هو معکم اینما کنتم» (۳۷)
پس، اهل توحید هم هر کجا باشند دوستان خود را در محضر خدا می یابند، و چون تمامی آنها عند الله جمع اند، در پیش قلب یک دیگر نیز حضور و قرب واقعی دارند. آری، دلهای حیوانات و درندگان و وحوش باهم یکی نیست و از آنجا که شرکهای گوناگون اند، دل مشرکان نیز متشتت و مختلف است.
مومنان معدود لیک ایمان یکی * * * جسمشان معدود لیکن جان یکی
در صفات حق صفات جمله شان * * * همچو اختر پیش آن خور بی نشان
جان گرگان و سگان از هم جداست * * * متحد جانهای شیران خداست
مثال گویای این یک رنگی و اتحاد را می توان در میان مهاجرین و انصار پیدا نمود، همانهائی که تا چندی پیش بر سر مسائل کوچکی، چه مخاصمتها و نزاعهائی که با یک دیگر نمی کردند، اما پس از آن که به شرف ایمان نائل آمدند، مومن نام گرفتند و چه بسیار ایثارها و از خود گذشتگیها در حق یک دیگر نمودند تا آنجا که در تحسین و تقدیرشان فرشته وحی فرود آمد و این تحفه کریمه را از بارگاه الهی نازل نمود که می فرماید: «و یوثرون علی انفسهم و لو کان بهم خصاصه» (۳۸).
آنان دیگران را بر خود مقدم می دارند و لو نیازمند و مستمندند. در زمان ظهور موفور السرور امام عصر ارواحنا فداه نیز این تالیف قلوب بر محور پاک و پر محبت آن حضرت دایر است. لذا است که در دوران طلائی ظهور حضرتش، دلها به هم نزدیک شده، الفت می یابند، تا بدانجا که دشمنان خونی با یک دیگر، دوستان جانی می شوند. می دانیم که بر طبق اندیشه توحیدی قرآن، خداوند مهربان از ما به ما نزدیک تر است و این الفت به خاطر این است که: «ان الله یحول بین المرء و قلبه» (۳۹).
همانا خداوند بین انسان و قلب (خود) او حائل و فاصله می شود.
و نیز می دانیم که بر طبق اصول مسلمه شیعه و اسلام، پیامبر و ائمه طاهرین سلام الله علیهم اجمعین که مرآت تمام نمای حق تعالی می باشند، به وجود نورانی شان از ما به خود ما نزدیک ترند: «النبی اولی بالمومنین من انفسهم» (۴۰).
پیغمبر اکرم [(صلی الله علیه و آله)] نزدیک تر است به مومنان از خودشان. در نتیجه، وجود نورانی حضرت ولی عصر ارواحنا فداه نیز نسبت به ما از خودمان نزدیک تر است و میان ما و قلب ما (باذن الله) حائل و فاصله می شوند و نسبت به همه مومنان چنین است. پس، در دلها و جانهای آنها - به شدت و ضعف - رخنه کرده و در درون قلبشان ریشه عشق و محبت الهی دوانده، از این طریق میان آنان اتحاد و یگانگی ایجاد نموده، تالیف قلوب را تحقق می بخشد که از مصادیق بارز احسان می باشد و نتیجه آن، محبت شدید ما نسبت به آن بزرگوار است.

پاورقی :
(۳۳) آل عمران ۱۰۳.
(۳۴) منتخب الاثر:۴۷۵ ح ۳.
(۳۵) کمال الدین:۲۳۰ ح ۳۱.
(۳۶) در جانهای شما نشانه هائی برای اوست. آیا نمی بینید؟! (ذاریات:۲۱).
(۳۷) او با شماست، هر جا که باشید. حدید ۴.
(۳۸) حشر ۹.
(۳۹) انفال ۲۴.
(۴۰) احزاب ۶.

نوشتن دیدگاه