ابوجعفر محمّد بن احمد بن محمّد بن رجاء بجلى كوفى، از راويان شيعه و از اصحاب امام هادى عليه‏السلام ، تاريخ ولادتش معلوم نيست، ولى وفات او در سال 266 ه. در ماه ذى الحجه پس از انجام مناسك حج در راه برگشت از مكّه اتفاق افتاد و در وادى «ذات عرق» بين مكّه و مدينه به خاك سپرده شد. وى ساكن يكى از روستاهاى مدينه به نام «عرينه» بود و حيات علمى خود را از همانجا آغاز نمود.
در جوانى نسبت به علم طب علاقه نشان داد و در جمع‏آورى احاديث مربوط به آن كوشيد. وى اين هدف را با جديّت دنبال كرد و بخش عمده‏اى از دوران حيات علمى خود را در جمع‏آورى احاديث مذكور صرف نمود و در نهايت، مجموعه‏اى از تازه‏هاى حديث در موضوع پزشكى قديم تأليف نمود. با اين حال، گوشه‏هاى زيادى از زندگى او براى ما روشن نيست. از اينكه وى از چه خانواده‏اى برخاسته و در كجا تحصيل كرده و علت تمايل او به دانش پزشكى چه بوده، گزارشى در منابع نيامده است.
گرچه در منابع رجالى او را فردى «ناشناخته» توصيف كرده‏اند، اما اين مقدار روشن است كه وى احاديث و اصول زيادى را جمع‏آورى كرده و شاگردش، حميد بن زياد آن‏ها را به ديگران منتقل كرده است. وى توفيق ملاقات با هيچ‏يك از امامان عصر خود را پيدا نكرد و مجموعه احاديث او به طور غيرمستقيم از ائمّه اطهار عليهم‏السلام نقل شده است. از جمله استادان او، محمّد بن عصان انماطى و محمّد بن بشر هستند. شاگرد او حميد بن زياد نينوايى (م 310 ق) است كه از او احاديث و اصول زيادى روايت كرده. تخصص عمده او در طبابت بود. از اين‏رو، اثرى كه از خود بر جاى نهاده، در همين موضوع است. از جمله آثار او، كتاب‏هاى نوادر و طب الائمه مى‏باشند.
گفتنى است نام «محمّد بن رجاء» در روايات شيعه مشترك بين سه نفر است:
1. محمّد بن رجاء الخيّاط (الحناط).
2. محمّد بن رجاء أرجانى.
3. محمّد بن رجاء بجلى. فرد سوم كه مورد نظر ماست، در منابع معتبر شخصى «ناشناخته» معرفى شده؛ چنان‏كه افراد پيشين نيز در علم رجال، به وثاقتشان تصريح نشده است.

نوشتن دیدگاه