سؤال: انتظار واقعی چیست؟
جواب: برای جواب به این سؤال باید چند وجه را در نظر گرفت:
الف) انتظار در بُعد فردی: منتظر واقعی باید یک تعادلی از نظر عقیده و اخلاق و عمل در شخصیت خود به وجود آورده باشد و به تعادلی برسد که نظر مبارک امام(ع) به او جلب‌ شود. و برسد به این که هیچ راهی برای جمع‌بندی شخصیتش نیست الاّ این‌که حضرت به قلبش نظرکنند، و او هم باید فقط منتظر این نظر باشد و خود را برای آن آماده‌ کند كه تفصیل این بحث را تا حدّی در مباحث قبلی عرض كردیم. فقط نظر شما را به این روایت جلب می‌كنم كه می‌فرماید: امام ‌صادق(ع) می‌فرمایند: «مَنْ سُرَّ اَنْ یكون مِنْ اصحابِ الْقائِمِ فَلْیَنْتَظِر وَلْیَعمل بِالْوَرَع وَ مَحاسِنِ الاخلاق وَ هُوَ مُنْتَظِر»؛(232) هركس دوست دارد كه از اصحاب قائم باشد، باید منتظر باشد و ورع پیشه سازد و بر اساس اخلاق نیكو عمل كند، در حالی كه منتظر است.
ب) انتظار در بعد اجتماعی: وجه اجتماعی انتظار بسیار مهم است؛ منتظر واقعی در این راستا کسی است كه معتقد باشد بالأخره اجتماع بشری باید بستر ظهور حکم امام زمان(ع) گردد، و لذا جهت فعالیت‌های اجتماعی را با توجّه به چنین اعتقادی تنظیم می‌كند. این خیلی مهم است! یعنی شما می‌دانید؛ که تا امام زمان(ع) حکومت‌نکنند، سروسامانی كه به واقع سروسامان به حساب آید، به زندگی بشر وارد نمی‌شود. در زمان غیبت امام عصر(عج) اگر شما آدم خوبی شدید، و فهمیدید انسان‌ها تا كجا راه كمال را در جلو خود دارند و شرایط موجود جهان، زمینه رسیدن به آن كمال را ندارد، تازه اول غصه‌تان است؛ باید در آیینة جهان شرایط ظهورِ حقیقت آسمانی نور مهدی(عج) را ببینیم؛ به طوری كه در و دیوار عالَم و تمام نظام حاكم بر آن، مزّة حکومت حق بدهد. به‌همین جهت عرض می‌كنم: «از دعای ندبه کار می‌آید.»، دعای «ندبه» صدای شعور انسانی است که می‌فهمد نبودنِ امام در نظام حیات بشری، چقدر خسارت‌‌بار است! این‌جاست که منتظر واقعی باید زمینة فکری جامعه را برای فهم و پذیرش كامل حکم خدا آماده‌کند، و بتواند وضع موجود جهان را خوب تحلیل کند که بشر چقدر دارد در حال حاضر خسارت می‌بیند که حکم خدا از طریق امام معصوم ْ در سراسر مناسبات اجتماعی جهان حاکم نیست.
شما ملاحظه بفرمایید که چگونه بشرِ امروز در ساده‌ترین مسائل اجتماعی‌اش مشکل دارد؛ من نمی‌دانم مردم ما چقدر متوجّة اهمیت «ولایت فقیه» در زمان غیبت، امام معصوم هستند. ولایت فقیه یعنی حاكمیت حكم خدا در زمان غیبت که حقیقی‌ترین حیات دینی در شرایط حاضر است. در حالی‌كه این موضوع هنوز برای مردم ما به خوبی روشن نیست و جایگاهش را نمی‌دانند و سعی كامل در پیاده كردن آن ندارند. حالا حساب كنید كه حضور حكم خدا توسط شخص امام معصوم(عج)، چقدر از زندگی مردم فاصله دارد. بشر هنوز به حاكمیت نفس امّارة خود مشغول است. امام‌خمینی(ره) در كتاب «ولایت فقیه» می‌فرمایند: « اگر کسی لازمة انکار ولایت فقیه را بداند و آن را انکار کند، مرتدّ است»، یعنی عملاً اصل دین را قبول نكرده و از اصل دین خارج شده‌است. مگر می‌شود بدون فهم جایگاه ولایت فقیه، ولایت معصوم را فهمید؟! بعضی‌ها جایگاه تاریخی و دینی ولایت فقیه را گم‌ کرده‌اند، ما باید در مسائل فرهنگی خیلی تلاش كنیم تا مردم بفهمند که چه خسارت‌هایی از جانب دوری از حاكمیت حكم خدا می‌بینند. منتظران واقعی به نظر من مردان جنگ و جبهه بودند که مقدمات استحكام نظام اسلامی را فراهم‌کردند، و امروز منتظران واقعی كسانی‌اند که می‌توانند ولایت فقیه را درست و عمیق تحلیل‌کنند و احكام آن را در جامعه استحكام بخشند و شرایط گذار از فرهنگ مدرنیته به سوی تمدن اسلامی را فراهم نمایند.(233)

232 - بحارالانوار، ج52، ص140.
233 - در این راستا می‌توانید به مباحث «شیعه و تمدن‌زایی» رجوع فرمایید.

نوشتن دیدگاه