یکی از ارکان مهم نماز مسئله ی سجده است . سجده بهترین عملی است که انسان می تواند در پرتو آن به خداوند متعال نزدیک شود و در بارگاه الهی قرب و منزلت پیدا کند. قرآن کریم دستور به سجده می دهد و بعد نتیجه ی آن را قرب به خدا معرفی می کند . (311)
از این رو حضرت رضا علیه السلام می فرماید: اقرب ما یکون العبد الی الله و هو ساجد .(312)
الف - مرحوم محدث قمی در سفینة البحار می فرماید: فسر السجود بغایة الخضوع و التذلل ، سجده نهایت تذلل و خاکساری انسان در برابر خداوند و عالی ترین درجه عبودیت انسان است . سجده تمایل رسیدن به سعادت انسانی است .
شخصی از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم تقاضا کرد که در قیامت با آن بزرگوار محشور بشود، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: مرا با سجده طولانی کمک کن تا در قیامت با من محشور شوی؛ اذا اردت ان یحشرک الله معی فاطل السجود بین یدی الله الواحد قهار .(313)
ب - سجده از نظر اسلام مخصوص خداوند است و اگر در قرآن کریم موضوع سجده ملائکه نسبت به حضرت آدم مطرح است، از باب تعظیم و تکریم حضرت آدم بوده و الا سجده برای خداوند بوده همان گونه که سجده ی برادران یوسف درباره ی حضرت یوسف علیه السلام نیز به منظور تکریم و تعظیم برادر بوده و گرنه سجده جز برای خداوند جایز نیست .
ج - سجده رمز دوران زندگی انسان و مردن انسان و زنده شدن او در عالم قیامت است .حضرت علی علیه السلام می فرماید: سجده اولی که انسان انجام می دهد به این معناست که انسان از خاک خلق شده، سجده ی دوم رمز این است که انسان بالاخره به خاک بر می گردد و سر برداشتن از سجده ی دوم رمز این است که انسان در قیامت از خاک بیرون می آید و زنده می شود . (314)
منها خلقناکم و فیها نعیدکم و منها نخرجکم تارة اخری (315)
د قرآن کریم وقتی اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را معرفی می کند می فرماید: اثر سجده در چهره ی آنان آشکار است؛ سیماهم فی وجوهم من اثر السجود .(316)
و - یکی از القاب مبارک امام زین العابدین علیه السلام سجاد است و علت آن این است که اثر سجود در مواضع سجده حضرت دیده می شد .
ز - درباره ی امام کاظم علیه السلام می خوانیم: حلیف السجدة الطویلة و الدموع الغریزة و المناجات الکثیرة و الضراعات المتصلة ؛ امام کاظم علیه السلام هم پیمان با سجده های طولانی بود و همدم اشک های فراوان و مناجات فراوانی با خداوند داشت و تضرع و ناله ی او به درگاه الهی به طور پیوسته بود .
311) علق / 19 .
312) عیون اخبار الرضا / ج 2 / ص 7 .
313) بحار / ج 85 / ص 164 .
314) نور الثقلین / ج 3 / ص 383 .
315) طه / 55 .
316) فتح / 29 .
