ابن حجر هیتمی در الصواع المحرقه می نویسد :  
«یزید بن معاویه» در سال شصت و چهارم هجرت مرد، در حالیكه جوان شایسته‏ اى داشت و منصب خلافت را به عهده او واگذار كرد. این جوان تا زمانیكه از دنیا رفت، همواره بیمار بود و پس از مرگ پدرش با آنكه منصب خلافت در اختیارش بود، ولى نه با مردم ملاقات مى‏ كرد و نه با آنها نماز مى‏ گزارد و نه در امرى از امور خلافت دخالت مى ‏نمود.
مدت خلافتش، چهل روز و به قولى دو ماه و به قول دیگرى سه ماه بود و هنگامى كه درگذشت بیست و یك سال و یا بیست سال داشت. و شایستگى ظاهرى او آن بود كه وقتى خلافت را به دست گرفت، به منبر رفت و در ضمن خطابه‏ اى به حاضران گفت:

این خلافتى كه اكنون من بر فراز منبر آن پاى نهاده‏ ام، ریسمان خدا و رابطه میان ما و اوست و همانا جدّم، «معاویه»، با كسانى كه اهلیت خلافت دارند به ویژه با شخصیتى چون على بن ابیطالب علیه السلام مخالفت كرد، و دم از منافرت زد و كارهایى با شما انجام داد كه خود از آنها باخبرید و از هیچگونه عمل خلاف، دریغ نداشت تا اینكه مرگش فرا رسید و همانطور كه در گرو گناهانش بود به خاك رفت و مردم را از شرارت خویش آسوده ساخت.

پس از مرگ او پدرم، «یزید»، بر أریكه خلافت نشست و جایگزین او گردید. او هم در حالیكه از هیچگونه قابلیتى برخوردار نبود با فرزند دختر پیغمبر اكرم صلّى اللّه علیه و آله به نزاع و جدال پرداخت تا آنكه كارى كه نباید انجام بدهد، انجام داد. در این رابطه نیمى از عمرش را تباه كرد و فرزندى از او جز من باقى نماند و سرانجام هم در حالیكه در گرو گناهانش بود به خاك رفت.
سخنش كه بدینجا رسید، گریست و گفت:
 از مهمترین پیش آمدهایى كه براى ما اتفاق افتاده آن است كه مى ‏دانیم او با چه گرفتاریهایى به خاك رفته و چه سرانجام نكبت‏ بارى در انتظار اوست!
 آرى او بود كه عترت رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله را از پاى درآورد و باده ‏گسارى را مباح كرد و خانه كعبه را ویران ساخت، و من كه شیرینى خلافت را نچشیده ‏ام، بار تلخى آن را هم بدوش نمى ‏گیرم.
اینك شما كارى را كه در نظر دارید انجام دهید. به خدا سوگند! اگر دنیا خوب و پسندیده بوده، ما نصیب خود را از آن بدست آورده ‏ایم و اگر بد بوده است، بازماندگان «ابو سفیان» آنچه را كه انجام داده‏ اند و به نتیجه نامطلوب آن رسیده ‏اند براى آنها كافى است. سخنش را پایان داد و در خانه ‏اش منزوى گردید و در را به روى همگان بست تا پس از چهل روز زندگى را وداع گفت و درگذشت.

«ابن حجر» گوید: خدا او را بیامرزد كه از پدرش با انصاف‏تر بود و مى ‏دانست خلافت از آن دیگرى است.

[الصواعق المحرقة لابن حجر، ص ١٣٤]

نوشتن دیدگاه