Həqiqətə gedən yol “Bağdad alimlərinin toplantısı” kitabının tərcüməsi 6-cı bölüm
- Ətraflı
- Baxış sayı: 348
{وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا رَحْمَةً لِّلْعَالَمِينَ}
“(Ya Məhəmməd!) Biz səni aləmdəkilər üçün yalnız bir rəhmət olaraq göndərmişik”.
Məsihi alimi dedi: – Mən bu sözləri Bağdad məscidinin xətiblərinin birindən eşitmişəm.
Ələvi, Seyid Cəmaləddinin sözünə əlavə edərək dedi: – Biz şiələrin əqidəsinə əsasən bəzi dinlərini satan xain rəvayətçilər Osmanın adını təmizə çıxarmaq üçün bu surənin Peyğəmbər (s) haqqında nazil olduğunu demişlər. Çox təəccüblüdür! Bunlar Allah və Peyğəmbəri (s) adından yalan uydurmaqla öz xəlifələrinə, başçılarına bəraət qazandırırlar.
Məlik Şah: Bu mövzunu dəyişin, başqa bir mövzu açın.
***
Abbasi yeni bir mövzu açaraq Ələviyə dedi: – Şiələr, üç xəlifənin iman gətirməsini inkar edir və bu da yalan bir sözdür. Əgər onlar mömin deyildilərsə, Peyğəmbər (s) necə onların kürəkəni oldu?!
Ələvi: Şəiələr o üç xəlifənin Allaha qəlbən iman gətirmədiyini qəbul edir, baxmayaraq ki, onlar zahirdə təslim olmuş və dillərində İslamı qəbul etmişdilər. Həzrət Rəsul (s) da kəlmeyi-şəhadət verən hər kəsi müsəlman qəbul edirdi. O insan münafiq olsaydı belə, yenə də onlarla müsəlman kimi rəftar edərdi. Peyğəmbərin (s) onlara kürəkən olması da bu qəbildən idi.
Abbasi: Əbubəkrin iman gətirməməsinə dair sübutun nədir?
Ələvi: Buna dair çoxlu möhkəm sübutlar vardır. O cümlədən, Əbubəkr çox yerlərdə Peyğəmbərə (s) xəyanət etmişdir. Onlardan biri də Üsamənin rəhbərliyi ilə təşkil olunan qoşuna qoşulmaqdan imtina etməsidir. Halbuki, Quran Peyğəmbərə itaətsizlik edənlərin imanını inkar edərək buyurur:
{فَلاَ وَرَبِّكَ لاَ يُؤْمِنُونَ حَتَّىَ يُحَكِّمُوكَ فِيمَا شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لاَ يَجِدُواْ فِي أَنفُسِهِمْ حَرَجاً مِّمَّا قَضَيْتَ وَيُسَلِّمُواْ تَسْلِيماً} (27)
“Amma belə deyildir (onların imanları yoxdur). Sənin Rəbbinə and olsun ki, onlar aralarındakı ixtilaflarda səni hakim etməyincə, sonra isə sənin verdiyin hökmə görə özlərində heç bir sıxıntı və narahatlıq duymayıb tamamilə təslim olmayınca iman gətirməzlər.”
Əbubəkr də Peyğəmbərin (s) əmrindən boyun qaçırıb itaətsizlik etdi. Deməli, itaətsizlərin imanını inkar edən ayə Əbubəkrə də aiddir. Bundan əlavə, Peyğəmbər (s) Üsamənin ordusundan qaçanları lənətləmişdir və öncədən də qeyd etdik ki, Əbubəkr Üsamənin ordusunda iştirak etməkdən boyun qaçırdı. Görəsən, Peyğəmbər (s) bir mömini lənətləyə bilərdimi? Əlbəttə ki, yox.
Ələvinin söhbəti bura çatanda Məlik Şah dedi: – Belə olduqda Ələvinin dediyi kimi Əbubəkrin mömin olmaması düzdür?
Vəzir: Əhli-sünnə onun orduya qoşulmaqdan boyun qaçırmasını başqa yerlərə yozur və əsaslandırmağa çalışırlar.
Məlik Şah: Allahın Peyğəmbərinin (s) əmrinə itaət etməyi başqa yerə yozmaq onun haram olmasını aradan apara bilərmi? Əgər başqa yerə yozmağa, əsaslandırmaya qalsa, hər günahkar özü üçün günahına görə bir dəlil gətirərək günahsız olduğunu iddia və isbat edər. Oğru deyəcək: yoxsul olduğum üçün oğurluq etdim; şərab içən deyəcək: çox qəmli idim şərab içdim; zinakar deyəcək və və.... belə olan təqdirdə ictimai nizam-intizam bir-birinə dəyəcək və hamı günah edəcək. Xeyr, əsla! Günahı hansısa yerə yozmaq bizim dərdimizə dəyməz.
Abbasinin üzü qızardı, bilmədi nə desin. Nəhayət, dili topuq vura-vura dedi: – Ömərin imansız olmasına dəlilin nədir?
Ələvi: Ömərin imansız olmasına dair çoxlu sübutlar vardır. Elə biri onun özünün imansız olmasını etiraf etməsidir.
Abbasi: Harada?
Ələvi cavab verdi:
ما شككت فى نبوّة محمد مثل شكّ يوم الحديبية
“Hüdeybiyyə” sülhü günündə Məhəmmədə (s) şəkk etdiyim qədər heç vaxt şəkk etməmişdim”. (28)
Onun bu sözündən anlamaq olur ki, o mütəmadi olaraq həzrət Məhəmmədin (s) peyğəmbərliyində şəkk edir və Hüdeybiyyə günü isə onun şəkki başqa günlərlə müqayisədə daha dərin, daha çox və daha böyük oldu. Bu halda – ey Abbasi – səni Allahına and verirəm! Mənə de görüm, əgər bir şəxs daima Peyğəmbərə (s) şəkk edərsə, mömin sayıla bilərmi?
Abbasi sakit duraraq xəcalətdən başını aşağı saldı.
Məlik Şah vəzirə xitabən soruşdu: – Doğrudan da Ömər bu sözləri deyib?
Vəzir: Hədis söyləyənlər belə nəql etmişlər.
Məlik Şah: Təəccüblüdür! Həqiqətən çox təəccüblüdür! Mən Öməri İslamda öndə gedənlərdən bilirdim və onun imanını nümunəvi iman sanırdım. Amma indi aydın oldu ki, onun imanın əslində şəkk-şübhə var imiş.
Abbasi, Şahın Seyid Ələvinin sözlərindən təsirləndiyini görüb dedi: – Tələsməyin hörmətli Şah! Əqidənizdə möhkəm olun, bu yalançı Ələvinin sözləri sizi aldatmasın!
Məlik Şah üzünü Abbasidən çevirib narahat halda dedi: – Bizim vəzirimiz Nizamulmülk Ələvinin dediklərini etiraf edərək Ömərin sözlərinin kitablarda qeyd olunduğunu deyir, bu axmaq isə deyir ki, o yalançıdır. Bu inadkarlıq və düşmənçilik deyilmi?
Məclisi qorxulu bir sükut bürüdü. Məlik Şah qəzəbləndi. Abbasi və digər sünni alimləri başlarını aşağı saldı. Vəzir də sükuta qərq oldu. Yalnız Ələvi başıuca Şaha baxaraq nəticəni gözləyirdi!
Abbasi çətin anlar yaşadı, xəcalətinin şiddətindən yerin aralanmasını, ora girməsini və ölüm mələyinin onun canını almasını istəyirdi. Çünki, onun təriqətinin (məzhəb) batil, etiqadının xurafat olması Şah, vəzir, başqa alim və böyüklərin yanında aşkar olmuşdu. Amma, nə etsin? Padşah sual-cavab və haqqı batildən ayırmaq üçün onu məclisə dəvət etmişdi. Buna görə də gücünü toplayaraq başını qaldırıb dedi: – Ey Ələvi! Osmanın qəlbən iman gətirmədiyini necə deyə bilərsən, halbuki Peyğəmbər (s) öz iki qızı Rüqəyyə və Ümmü-Gülsümü ona ərə vermişdi?
Ələvi: Onun da imansız olmasına dair sübutlar çoxdur, yalnız bu mətləblə kifayətlənirəm: Aralarında səhabələrdən də olan müsəlmanlar onun əleyhinə toplaşaraq onu öldürdülər və siz özünüz rəvayət etmisiniz ki, Peyğəmbər (s) buyurub: “Mənim ümmətim xəta və yanlış üzərində toplaşmaz!”. Bəs, aralarında səhabələrdən də olan müsəlmanlar mömin bir şəxsin əleyhinə toplanıb qətlinə fərman verdilər”.
Difər tərəfdən, Ayişə onu yəhudiyə bənzədərək qətlinə fərman verib deyirdi:
اقتلوا نعثلا فقد كفر، اقتلوا نعثلا قتله الله...(29)
“Nəsəli (yəhudi bir kişinin adı idi) öldürün ki, şübhəsiz o kafir olmuşdur! Nəsəli öldürün! Allah onu öldürsün!”.
Həmçinin, Osman Peyğəmbərin (s) əziz səhabələrindən olan Abdullah ibn Məsudu o qədər vurdu ki, daxilində yırtıq yarandı və xəstələndi. Sonda da həmin xəstəliyin nəticəsində dünyadan köçdü.
Daha bir nümunə: Peyğəmbərin (s), haqqında “Əbuzərdən düzgün (red: düzdsanışan) bir kəsə səma kölgə salmadı, yer onu öz üstündə gəzdirmədi” – deyə buyurduğu yüksək məqamlı səhabəsi Əbuzəri də Osman sürgün etdi.
)ما أظلّت الخضراء ولا أقلّت الغبراء على ذى لهجة أصدق من أبى ذر(
Onu bir-iki dəfə Mədinədən Şama, sonra da Mədinə və Məkkə arasında yerləşən susuz, otsuz-ələfsiz Rəbəzə çölünə sürgün etdi. Sonunda Əbuzər susuzluq və aclıqdan orada dünyadan köçdü.
Həmin vaxtlar beytul-mal Osmanın əlində idi, müsəlmanların mallarını Bəni-Üməyyə və Mərvanın nəslindən olan qohumları arasında bölüşdürürdü.
Məlik Şah vəzirinə üz tutub dedi: – Ələvi düz deyirmi?
Vəzir: Tarix yazarlar bu hadisəni kitablarında qeyd etmişlər.
Məlik Şah: Bəs necə oldu ki, müsəlmanlar onu xəlifə seçdilər?
Vəzir: Osman “Şura” vasitəsilə xəlifə seçildi.
Ələvi, vəzirin cavabından narahat olub dedi: – Cavab verməyə tələsməyin cənab vəzir, düzgün olmayan şeyi danışmayın!
Məlik Şah təəccüblə soruşdu: – Ey Ələvi nə deyirsiniz?
Ələvi: Vəzir öz sözündə səhvə yol verdi. Osman yalnız Ömərin vəsiyyəti ilə hakimiyyətə gəldi və onun seçimi yalnız üç münafiqin – Təlhə, Səd ibn Əbi Vəqqas və Əbdurrəhman ibn Ovf – vasitəsilə oldu. Bu üç münafiq bütün müsəlmanların rəyini özündə əks etdirə bilərmi? (ARDI 7-Cİ BÖLÜMDƏ)
İstifadə olnmuş ədəbiyyat:
27. “Nisa” surəsi, ayə 65.
28. Cəlaləddin Süyuti, “Fəth” surəsinin təfsirində (Əbdürrəhman Əhməd əl-Bəkrinin yazdığı “Ömər ibnul Xəttab” adlı kitaba istinadən, səh. 71). (azacıq fərqlə)
29. “əl-Fitnətu və vəqətul-Cəməl”, Seyf ibn Ömər əl-İnəbi, səh. 115; “Nəhcül-bəlağənin şərhi”, İbn Əbil-Hədid, c. 6, səh. 215 və c. 20, səh. 17 və 22. Həmin səhifədə yazır: “Ayişə Peyğəmbərin (s) köynəyini gətirdi və camaata dedi: “Bu, Peyğəmbərin (s) köynəyidir və hələ aradan getməmişdir, lakin Osman onun sünnəsini aradan aparmışdır.””; “əl-İmamətu vəs-siyasə”, İbn Quteybə, c. 1, səh. 72; “İmam Hüseynin (ə) tərcümeyi halı”, İbn Əsakir, səh. 197; “Kəşful-ğummə”, Ərbili, c. 1, səh. 239 və c. 2, səh. 108.
ARDI VAR
